چکیده:
سرمایه اجتماعی بهعنوان روابط اجتماعی، اعتماد و هنجارها دارای پیامدهای مثبت و منفی است. کمیت و کیفیت روابط در یک جامعه نقش اساسی در نوع و پیامد سرمایه اجتماعی دارد. شکل سرمایه اجتماعی در ایران بیشتر درونگروهی است آیا چنین سرمایه اجتماعی نقشی در بازتولید نابرابری اجتماعی دارد.؟ روش پژوهش، کیفی و گردآوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه عمیق با 12 نفر در شهر سنندج در نیمه دوم سال 1396 انجام شده است. تحلیل یافتهها منجر به استخراج مدل پارادایمی با سه مقوله اصلی، بستر روابط اجتماعی، سرمایه درونگروهی (مقوله محوری) و نابرابری اجتماعی شده است. نتایج نشان داد که خویشاوندان زیاد، روابط سنتی خانوادگی و مناسکهای مرتبط با آن شرایط علّی است که منجر به سرمایه اجتماعی درونگروهی شده است. اتخاذ راهبردهای قوممداری، خویشاوندگرایی و رابطه به جای ضابطه از سوی کنشگران با شرایط زمینهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه ایران و عوامل مداخلهکننده مانند بوروکراسی و فقدان نظارت منجر به پیامدهایی مانند پارتیبازی، خویشاوندسالاری و انحراف در توزیع منابع شده است که همگی دال بر بازتولید نابرابری اجتماعی در جامعه است. بنابراین ضررورت دارد در تحلیل نابرابری اجتماعی و همچنین توزیع منابع عمومی، سرمایه اجتماعی درونگروهی در نظر گرفته شود.
Social capital has positive and negative consequences as social relations, trust and norms. The quantity and quality of relationships in a society play a central role in the type and consequence of social capital. The social capital in Iran more intra-group. Does such social capital play a role in reproducing social inequality? The research method was qualitative and data gathering was done through in-depth interviews with 12 people in the second half of 2017 in Sanandaj. The analysis of the findings has resulted in the extraction of a paradigm model with three main categories: social relations context, intergroup capital (core category) and social inequality. The results showed that many relatives, traditional family relationships and the rituals associated with it were causal conditions that led to intra-group social capital. Using Strategies such as ethnocentrism, nepotism and relationships rather than rules by actors with the underlying economic, political and cultural society and confounding factors such as bureaucracy and lack of supervision led to consequences such as favoritism, nepotism and variation in the distribution of resources All of which points to the reproduction of social inequality in society. It is therefore necessary to consider intra- group social capital in the analysis of social inequality as well as in the distribution of public resources.
خلاصه ماشینی:
در ایران حجم دولت به دلیل ساختار سیاسی و اقتصادی گسترده است و برابری و عدالت در توزیع مزایا و منافع اهمیت پیدا می کند اما شکل روابط اجتماعی شیوه ی دسترسی مردم به مزایا و منافع را تحت تأثیر قرار می دهد و این همان چیزی است که به تعبیر ١٩٩٦ ,Chalabi چولگی در توزیع منابع ارزشمند در جامعه به وجود می آورد.
همچنان که دیده می شود در ابتدا صاحب نظران ، مدل جمعیتی را به عنوان توسعه ی اقتصادی در نظر گرفته اند و کمتر به نقش مدل جمعیتی در حوزه های اجتماعی و فرهنگی پرداخته اند؛ اما به تدریج صاحب نظران به تأثیر عوامل جمعیتی در سایر حوزه های جامعه غیر از حوزه ی اقتصاد نیز پرداخته اند که در زیر به برخی از آن ها اشاره می شود: یکی از نتایج آشکار گذار جمعیتی تفاوت معنی دار در تعداد خویشاوندان در هر نسل یا کوهورت است .
پیامد چنین استراتژی هایی در جامعه منجر به پیامدهایی می شود که مصاحبه شوندگان به مفاهیمی مانند بی عدالتی ، رانت ، پارتی بازی ، خویشاوندسالاری و انحراف در توزیع منابع اشاره کرده بودند که از این مفاهیم در یافته ها تحت عنوان مقوله ی نابرابری اجتماعی یاد شده است .
با توجه به اهمیت نقش بستر و زمینه شکل گیری روابط اجتماعی در جامعه ی ایران پیشنهاد می شود در تحلیل و تبیین پدیده های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی نقش سرمایه ی اجتماعی درون گروهی در نظر گرفته شود.
Key Concepts: Demographic Transition, Kinship Relations, social intragroup capital, Social Inequality 1 Master of Sociology, Razi University, Kermanshah, Iran, sadegh.