چکیده:
آﯾﯿﻦ ﻧﻮروز درﯾﺎ را اﻫﺎﻟﯽ ﻗﺸﻢ در آﻏﺎز ﻣﺎه ﺻﯿﺎدی ﺟﺸﻦ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. در اﯾﻦ روز ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ ﻫﻤـﺮاه اﺳﺖ، ﻣﺮدم از ﻫﻤﻪ ﺟﺎی اﯾﺮان ﺑﺮای دﯾﺪن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺷﻮﺷﯽ و رﻗﺺ ﻋﺼـﻮا ﺑـﻪ روﺳـﺘﺎی ﺳـﻠﺦ ﻗﺸـﻢ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ. ﻣﺮدم ﺳﻠﺦ در اﯾﻦ روز از ﺧﻮردن ﻣﺎﻫﯽ اﻣﺘﻨﺎع ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑـﺎ اﻋﻤـﺎﻟﯽ ﻣﺎﻧﻨـﺪ زدن ﮔـﻞ ﺳﺮخ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪ، ﮔﯿﺎﻫﺎن و ﺣﯿﻮاﻧﺎت، آداب اﯾﻦ روز را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯽ آورﻧﺪ. اﯾﻦ آﯾﯿﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺮاﺳﻢ در ﺣﺎل ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ اﺳﺖ. ﺳﻠﺦ اﻣﺮوز ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ای در ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺟﺸﻦ ﻧﻮروز درﯾﺎ ﺑﺮﮔـﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد. داده ﻫﺎی ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ روش ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺪاﻧﯽ و از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت اﺳـﻨﺎدی و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ ای، ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺟﺴﺘﺎر، ﺿﻤﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ اﯾﻦ آﯾﯿﻦ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺟـﺮای ﻣﺮاﺳـﻢ و ﻣﺮاﺣﻞ آن، ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﺎﺳﮑﯽ آﯾﯿﻦ ﻧﻮروز درﯾﺎ و ارزش و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﺳﻄﻮره ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷـﺪه و اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺪاوم ﺑﺮﮔﺰاری ﻧﻮروز درﯾﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
در اين روز که با پايکوبي همـراه است ، مردم از همه جاي ايران براي ديدن نمايش شوشي و رقص عصـوا بـه روسـتاي سـلخ قشـم ميآيند.
مقدمه در سواحل و بنادر خليج فارس بين دريانوردان باسابقه ، کشتکاران آفتاب سـوخته و درياورزان کارکشته ، علاوه بر تقويم عادي که در تمام کشور مورد استفاده قرار ميگيرد، تقويم هاي زراعي، دريايي و سهيلي نيز معمول است کـه سـابقه آن بـه زمـان هـاي دور برميگردد.
نـوروز دريـايي داراي ٣٦٥ روز، سه فصل ١٠٠ روزه و يک فصل ٦٥ روزه است و اولين روز اين تقويم ، يعنـي نوروز آن ، بنا به نوشته اسماعيل رائين ، از نهم مرداد ماه و به اعتقاد اهالي لنگـه و کنـگ ؛ همچنين برابر تقويم وحيدي، از دهم مرداد ماه آغاز ميشود.
٢. پيشينه پژوهش حساب نوروز دريايي با سابقه اي به قدمت تاريخ کشورمان ، مختص ايرانيـان اسـت ؛ حتي در حال حاضر نيز دريانوردان قديمي کم و بـيش بـا حسـاب و يـا تقـويم نـوروز دريايي آشنايي دارند و سفرهاي خود را بر اساس آن آغاز ميکنند.
از همين رو، طي سال هاي اخير، توجه به اين مراسـم کمتـر شده است اما همچنان در روز نوروز، مردم بـه گلـک زدن بـه سـر و پيشـاني حيوانـات (تصوير ١) يا تنه نخـل و درختـان ميـوه مـيپردازنـد و بـر روي در خانـه هـا «يـا الله » مينويسند.
(همان : ١٦٣ـ١٥٧) آيين نوروز صياد در ميان مردم جزيره سلخ ، آييني ديرپاست که در آن ميتـوان سـه نوع توتم را قبل از اجراي مراسم شوشي مشاهده کرد: اول ، گلک زدن به حيوانات ، نخل و در خانه ها، دوم ، لوبند کردن حيوانات و سوم ، تطهير با آب دريا.