چکیده:
یکی از مکاتب ادبی پرطرفدار معاصر، مکتب رمانتیسم است که ابتدا به مسائل شخصی افراد می پرداخت؛ امّا به خاطر اوضاع نامناسب سیاسی و اجتماعی، به تدریج از حالت فردگرایانه به سمت اجتماع، سوق یافت و حالتی جامعه گرا به خود گرفت. گرچه پیدایش مکتب رمانتیسم در ادبیّات فارسی و عربی، زمینههای مشترک زیادی ندارد؛ ولی همگونیهای زیادی میان پیروان این مکتب ادبی در فارسی و عربی به چشم میخورد. نازک الملائکه و ژاله قائممقامی از جمله شاعرانی هستند که اشعار آنها دارای چنین صبغ های است. اشتراکهایی در مضمون و سـبک شعریشان است، نشان میدهد که اشعار در ابعاد محتوا، قالب و زبان، از شعر دورۀ رمانتیک اروپا، تأثیر پذیرفته است. مقالۀ حاضر درصدد است با روش توصیفی- تحلیلی، اصول رمانتیسم جامعهگرا در اشعار ژاله قائممقامی و نازک الملائکه را مورد تحلیل و تبیین قرار دهد به همین منظور، ویژگیهایی چون احساس اجتماعی، توجّه به نابرابریهای اجتماعی، تضاد طبقاتی، فقر، افول جامعه، زن و مسائل پیرامون آن، ایده آلیسم و آرمانگرایی در شعر این دو شاعر، مورد بررسی قرار گرفته است. نگارنده در صدد آن است تا به این پرسش ها پاسخ دهد که مهمترین مسائلی که در اشعار این دو شاعر مطرح می شود، چیست؟ و چه وجوه تشابهی بین این دو شاعر وجود دارد؟
One of the most popular contemporary literary schools is the school of Romanticism, which first dealt with personal issues; But because of the unfavorable political and social situation, it gradually shifted from an individualistic to a socialist state and took on a socialist state. Although the emergence of the school of Romanticism in Persian and Arabic literature does not have much in common; But there are many similarities between the followers of this literary school in Persian and Arabic. Nazak-ul-Malaika and Jaleh Ghaem-e Maghami are among the poets whose poems have such a character. There are similarities in the theme and style of their poetry, showing that the poems have been influenced by the poetry of the European Romantic period in terms of content, format and language. The present article seeks to analyze and explain the principles of socialist romanticism in descriptive-analytical method in the poems of Jaleh Ghaem Maghami and Nazak-ol-Angels. Poverty, the decline of society, women and issues around it, idealism and idealism have been studied in the poetry of these two poets. The author seeks to answer these questions: What are the most important issues raised in the poems of these two poets? And what are the similarities between these two poets?
خلاصه ماشینی:
نقد و پردازش اصول رمانتیسم جامعه گرا در شعر ژاله قائم مقامی و نازک الملائکه مریم بیک، دکتر هادی حیدری نیا، دکتر محمود صادق زاده چکيده يکيازمکاتب ادبيپرطرفدارمعاصر،مکتب رمانتيسم است که ابتدابه مسائل شخصيافراد ميپرداخت ؛امابه خاطراوضاع نامناسب سياسي واجتماعي ،به تدريج ازحالت فردگرايانه به سمت اجتماع ،سوق يافت وحالتيجامعه گرابه خودگرفت .
مقالۀحاضردرصدداست باروش توصيفي -تحليلي،اصول رمانتيسم جامعه گرادر اشعارژاله قائم مقاميونازکالملائکه راموردتحليل وتبيين قراردهدبه همين منظور،ويژگيهايي چون احساس اجتماعي ،توجه به نابرابري هاي اجتماعي ،تضادطبقاتي ،فقر،افول جامعه ،زن و مسائل پيرامون آن ،ايده آليسم وآرمان گرايي درشعراين دوشاعر،موردبررسيقرارگرفته است .
درزمينۀاين نوع رمانتيسم يامؤلفه هاي آن درشعرشاعران مختلف ،پژوهش هاي انجام گرفته است ؛ازجملۀاين پژوهش ها،مي توان به پژوهش مصطفيهداره درکتاب «البحوث فيالأدب العربيالحديث » ودکترسيدحسين سيديدرکتاب «بررسيتطبيقينظريۀادبينيماونازکالملائکه »به جنبه هاييازگرايش رمانتيکيدرشعرنازکالملائکه اشاره کرد.
بحث پردازش موضوع رمانتيسم اجتماعي در شعر نازک الملائکه و ژاله قائم مقامي يکيازمشخصات شعرمعاصرعربيوفارسي،تعهدشاعربه بيان کردن مسائل اجتماعي است .
ياد مرگ در سروده هاي نازک الملائکه نازکالملائکه ازشاعراني است که اين عنصر،درديوان وي ،جلوة ويژه ايدارد.
الملائکه بابه کارگيرياسلوب استفهام وندا،به خوبي حزن وحسرت خودرابه ذهن مخاطب القامي کند: يارفات الأموات في الأرض ماذا رسم الموت فـــوق هـــذي العيـــون ؟ ايرعب و حسـرةو شکاة؟ أيمعني من الجــراءالحـــزين ؟ (الملائکه ،١٩٩٧:٤٩) اودرسرودة «مأساه الحياه »ازمرگ وزندگيواسراراين دوسخن ميگويدوبدبيني خويش رانسبت به زندگيبيان ميکند: إن تمنيت أن أعيش فما يسـ ستمع الموت أويمدالسنينحم حلمي و أوتمنــــيت أن أمــــوت فـمـايـــر لســـــت الـقـــــــــي الـمنــــــونــا (همان :٢٨) ياد عشق نازکالملائکه دردفترهاي شعري ابتداييخود١١٢بارواژة «حب »ومشتقاتش رابه کار بسته است .
پردازش موضوع رمانتيسم اجتماعي در شعر ژاله قائم مقامي عالم تاج ازشاعران دورة پهلوي اول به شمارمي آيد.