چکیده:
در این تحقیق سعی شده است به یکی از موارد اختلافی بین فقهای امامیه پرداخته شده و ادله ی هر یک از طرفین بازگو شود و این مورد، ارتکاب قتل عمدی توسط فرد اعمی (نابینا) می باشد. نظر برخی از فقها به عمدی بودن این نوع قتل توسط نابینا بوده و مجازات مرتکب آن را قصاص می دانند. برخی دیگر از فقهای قوم به غیر عمدی بودن این قتل و عدم قصاص مرتکب آن، حکم کرده اند. دسته ی اول از فقها برای اثبات حکم خویش به دلیل عقلی و آیات و روایاتی که در رابطه با این نوع قتل وجود دارد، استناد کرده اند. حکم این دسته از فقها، با ادله ی فقهی و عمومات قصاص، سازگاری بیشتری دارد. اما دسته ی دوم از فقها، به روایاتی که در کتب روایی در رابطه با قتل اعمی وجود دارد، استناد کرده اند که بر خلاف عمومات قصاص و دلیل عقل می باشد.
In this research, effort is made to deal with one of the controversial issues among Imamiyya jurisprudents and their evidence, the case of murder committed by a person who is blind. A number of jurisprudents believe that a blind person commits such a murder and the person is to be punished through retaliation (Qesas). Others decide that it is not a murder with no impunity. The former group cites the rational reasons, verses and narrations existing concerning such type of murder. Decision of this group remains more compatible with jurisprudent evidence and generalities of retaliation. But the latter group has referred to narrations that are available in narration books about murder committed by a blind person, which clash with generalities of retaliation and rational reasoning.
خلاصه ماشینی:
اين مطلب ، مويدي است بر اين که قتل نابينا عمدي است و اکثر متأخرين بر اين رأي و نظر جمع شده اند و معتقدند به اينکه اين نوع قتل ، تحت عمومات قصاص مي باشد و هيچ دليل قوي ديگري وارد نشده است تا قتل توسط اعمي را تخصيص زده باشد و حکم آن را قتل خطايي بيان کرده باشد که مجازات آن ديه است .
در هر دو صورت ، بر طبق حکمي که در آيه است ، هر دو يعني فرد مبصر و اعمي در قبال جنايت عمدي که انجام داده اند، و فرد آزاد و حري را کشته اند، توسط اولياي دم فرد کشته شده ، قصاص مي شوند و هيچ گونه حکمي ديگر مانند خطايي بودن قتل ، و تبديل مجازات به ديه ، در قبال جنايت اعمي، آيه ي شريفه بيان نمي کند.
فرد اعمي که اين جنايت را انجام داده است ، عدم بينايي براي او هيچ تمايزي ندارد تا قائل شويم که حال چون او نابيناست ، پس قتل عمدي که انجام داده است ، از تحت حکم قصاص خارج مي شود و در زمره ي قتل خطايي قرار مي گيرد و فقط بايد ديه در قبال اين جنايت پرداخت کند.
در اين روايت ، امام (ع )، هيچ فرقي بين فرد اعمي و مبصر نگذاشته است بلکه بصورت کلي بيان کرده اند هر کس مرتکب جنايت قتل شود، قصاص مي شود و اگر امام (ع ) مي خواست حکم ديگري براي فرد اعمي، مثلا خطايي بودن قتل او، بيان کند، آن را در روايت مذکور مشخص و معين مي کرد تا بعد از ارتکاب قتل توسط فرد اعمي، حکم قصاص نسبت به او اجرا نشود و فقط مجازات او، ديه قرار داده شود.