چکیده:
کتابت، از طرق تحمل حدیث است. راوی از طریق مکاتبه با محدثان و در شرایطی با امام علیه السّلام ارتباط برقرار می کند و از او در خواست حدیث یا در یک مسئلۀ شرعی تقاضای فتوا مینماید. در روایات شیعه، پرسش و پاسخ با امام معصوم علیه السّلام بهصورت مکتوب و غالبا توسط پیک صورت گرفته است. برخی محدثان بر این باورند که مکتوبات حدیثی از اعتبار کمتری نسبت به مسموعات برخوردار است، اما با بررسی این دسته از روایات و وجود قراین و شواهدی، بر تایید صدور آنها صحت بسیاری از مکتوبات محرز میشود. از امتیازات مهم مکتوبات حدیثی، عدم نقل به معنا در آنهاست. در هر عصر و زمانی، عدهای از یاران ائمه علیهم السّلام مسئول جمعآوری سوالات شیعیان و دریافت پاسخ کتبی آن سوالات از امامان علیهم السّلام بودهاند. مکاتبات عبدالملک بن اعین با امام صادق علیه السّلام نمونهای از این موارد است. علی بن مهزیار اهوازی محدثی صاحب اندیشه و دارای ذهن دوراندیش بود که با جمعآوری، حفظ و صیانت شمار متعددی از مکتوبات آن را به نسلهای بعد از خود انتقال داد. علاوه بر آن نیز او از طریق مکاتبه با امامان عصر خود از جمله امام جواد و امام هادی علیهما السّلام به دامنۀ صدور مکتوبات حدیثی در شیعه افزوده است.
Writing is one of the ways for receiving hadith. In this way, narrator writes to Imam directly or writes to who transfers Imam’s speech to people, and asks for Imam’s judgment in a religious question or ask for a hadith. In Shia ahadith, asking and receiving answers from Imam is done by writing usually transferred by messenger. Some narrators believe that writings are not as valid as directly heard hadith. But investigations and evidences show their validity is strong enough. In this kind hadith, there is no change in Imams’ words. One of the important advantages in “hadith writings” is not-changing Imams’ words while transferring the concept. In each period some of Imams’ friends were responsible to transfer Shias questions to Imam and take his written answers. Abdolmalek Ebn Ayon writings to Imam Sadegh is one of these samples. Ali Ebn Mahziar from Ahwaz was a thoughtful and farsighted scholar in hadith who gathered and keep and transferred several writings to next generations. Besides, he has developed the range of “hadith writings” in Shia documentations by writing to Imam Javad and Imam Kazem.