چکیده:
برای تداوم حیات انســان در زمین، و حفظ روابط اجتماعی و سیاســی انسانها، شناخت حقوق و رعایت آن ضروری است.
حقوق شــهروندی منعکس کننده آرمان جهانی عدالت و جامعه ای اســت که در آن هر انســانی بتواند از زندگی شرافتمندانه همراه با صلح، امنیت و رفاه برخوردار گردد. و این حقوق همزاد با پیدایش انســان بوده و با وجود او به وجود آمده اســت چرا که انســان موجودی است که کرامت ذاتی را ازآفریدگار خویش به ارمغان گرفته است. این پژوهش با عنوان «حقوق شهروندی از منظر اسلام» درصدد شناخت حقوق طبیعی انسان در دین اسلام است که بسیار گسترده تر از حقوق طبیعی مطرح در مکتبهای غربی است. از دیدگاه اســلام وقرآن، آفرینش جهان دارای غایت است و این غایت همان کمال انسان است و رســیدن به این هدف نیازمند برآورده ساختن خواسته های طبیعی و جسمانی است. چرا که تکامل شایسته انســان هنگامی کاملا تحقق پیدا می کند که در درون جامعه ای سالم و متناســب با کرامت و شخصیت خود زندگی کند درمقاله حاضربه بررسی مبانی حقوق شــهروندی ازمنظرفقه ودین اسلام می پردازیم روش تحقیق به صورت رویکرد نظری و تحلیلی وکتابخانه ای می باشد
خلاصه ماشینی:
(١) پيشينه حقوق شهروندي دراسلام : به خاطر وجود حکومتهاي سلطنتي در ايران ، با وجود برخورداري مردم از دين اسلام و مذهب تشيع ، ملت ما نزديک به يکصد سال به دنبال حقوق شهروندي خود هستند، در حالي که دين و مذهب ما حاوي نکات بسيار زيادي در خصوص حقوق شهروندان است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است و اگر به آنها توجه شود آنگاه براي ما و ديگر ملتها اين نکته بارزتر خواهد بود که قبلا در فرمايشات امام علي (ع ) چه نکاتي از حقوق بشر و شهروند مدنظر قرار گرفته و مي توانيم مدعي شويم حقوقي که ديگران قائل به شناخت آنها شده اند، ما بيش از يکهزاره قبل ، در تعاليم خود داشته و براي مردم به رسميت شناخته شده مي دانسته ايم .
اين لغت ازماده «رعي » اســت که به معني حفظ و نگهباني است ، به مردم از آن جهت کلمه «رعيت » اطلاق شده است که حکمران عهده دار حفظ و نگهباني جان و مال و حقوق و آزادي هاي آنهاست " در قرآن کريم نيز حقوق انســانها بسيار محترم اســت آنجا که خداوند مي فرمايد: "لقد کرمنا بني آدم ؛ ما به فرزندان انسان کرامت بخشيديم " وقتي که خداوند انسان را محترم مي شــمارد، قطعا براي او حقوقي قائل است ، وقتي که حضرت رسول (ص ) و حضرت علي (ع ) نيز در خصوص انســان و شــهروند به احترام سخن مي گويند؛ پيداست که چه وظيفه و تکاليف ســنگيني بر دوش ما قراردارد تا حقوق انســانها و شهروندان را محترم بشماريم و آنها را ادا کنيم .