چکیده:
بیمارستانها از مراکز خدماتی ضروری مورد نیاز بشرند که نقش آنها در سلامت جامعه و شهروندان بسیار حائز اهمیت است. یکی از موضوعات مهم مربوط به بیمارستانها در شهرهای توسعهیافته تعیین مکان مناسب و بهینه جهت احداث آنهاست. در این پژوهش، به منظور تعیین مکان بهینة احداث بیمارستان، از تلفیق دیدگاه خبرگان و سیستمهای اطلاعات مکانی و تصمیمگیری چندمعیاره استفاده شد. بدین منظور ابتدا دوازده معیار، به منظور مدلسازی مکانی مناطق مستعد احداث بیمارستان، انتخاب و سپس وزن هر یک از معیارها با استفاده از روش وزندهی فرایند تحلیل شبکه (ANP) محاسبه شد. در ادامه، نقشة مناطق مستعد و غیر مستعد احداث بیمارستان تهیه و یازده سایت در مناطق مستعد انتخاب شد. در مرحلة بعد، بار دیگر وزن هر یک از معیارها با استفاده از روش وزندهی اهمیت معیارها از طریق همبستگی بین معیارها (CRITIC)، تعیین شد. پس از آن، با استفاده از تلفیق روشهای وزندهی ANP و CRITIC با روشهای تصمیمگیری چندمعیارة ارزیابی بر اساس فاصله از راهحل میانگین (EDAS) و ویکور (VIKOR) مکانهای کاندید رتبهبندی شدند. نتایج مدلسازی مکانی نشان داد نیمة غربی منطقه جهت احداث بیمارستان جدید از تناسب بسیار بیشتری نسبت به سایر مناطق برخوردار است. بر اساس نتایج روش ANP معیار فاصله از بیمارستانها و بر اساس نتایج روش CRITIC معیار ریسک آسیبپذیری لرزهای مهمترین معیار در تعیین مکان بهینة بیمارستان بودند. بر اساس نتایج رتبهبندی روشهای CRITIC-EDAS، CRITIC-VIKOR، و ANP-EDAS سایت شمارة 1 و بر اساس نتایج روش ANP-VIKOR سایت شمارة 8 مناسبترین مکان جهت احداث بیمارستان جدید بودند. با توجه به نتایج ارزیابی سایتها توسط کارشناسان، روشهای CRITIC-EDAS و CRITIC-VIKOR از صحت بالاتری در انتخاب مکان بیمارستان برخوردارند.
Hospitals are among the most essential human services whose role in the health of the citizens is very important. One of the important issues related to hospitals in developed cities is determining the optimal location for their construction. In this study, in order to select the optimal hospital location, a combination of expert opinions, GIS, and MCDM was used. For this purpose, 12 criteria were selected for the spatial modeling of the potential areas of hospital establishment, and then the weight of each criterion was calculated using the weighting method of Analytic Network Process (ANP). Then, a map of the potential areas for the hospital establishment was prepared and 11 sites in the potential areas were selected. In the next step, the weight of each criterion was determined again using Criteria Importance Through Intercriteria Correlation (CRITIC) method. Then, by the integration of two weighting methods, i.e., ANP and CRITIC, with two MCDM methods, i.e., EDAS and VIKOR, these sites were ranked. The results of spatial modeling showed that the western half of the district is more suitable for the construction of a new hospital than the other areas. According to the results of the ANP, the distance from hospitals, and according to the results of the CRITIC, the seismic vulnerability were the most important criterions in determining the optimal hospital location. Based on the ranking results coming from CRITIC-EDAS, CRITIC-VIKOR, and ANP-EDAS, the site No. 1, and according to the ranking results of the ANP-VIKOR, the site No. 8 have been the most suitable places for the construction of a new hospital. In the light of the results of the site evaluations by experts, CRITIC-EDAS and CRITIC-VIKOR methods are more accurate for hospital location selection.
خلاصه ماشینی:
تحقيق حاضر با هدف بهبود نتايج انتخاب مکان بهينۀ بيمارستان ، بـا اسـتفاده از تلفيـق سيسـتم هـاي اطلاعات مکاني و روش هاي وزن دهي عيني و مبتني بر دانش خبرگان بـا الگـوريتم هـاي تصـميم گيـري چندمعيارة نوين ، انجام شده اسـت .
ابتدا با استفاده از فرايند AHP وزن معيارها محاسبه و سپس با بهره گيـري از نرم افزار ArcGIS گزينه هاي کانديد تعيين شد و در نهايت رتبه بندي گزينه ها بـا اسـتفاده از دو روش ويکور و پرامتي صورت گرفت .
همچنـين ، روش تصميم گيري چندمعيارة EDAS به دليل جديد بودن در تحقيقات بسيار کمي مورد استفاده قرار گرفتـه است و ترکيب آن با تحليل هاي مکاني و سيستم هـاي اطلاعـات مکـاني جهـت تعيـين مکـان بهينـۀ بيمارستان بسيار جديد اسـت .
نتيجه تلفيق ليه ها در ادامه ، به منظور پيشنهاد مکان مناسب جهت احداث بيمارستان بر اساس نتايج مدل سازي تعـداد يازده سايت در مناطق مناسب و بسيار مناسب با در نظر گرفتن سه قيد حداقل مساحت ٣٠٠٠ متر، باير بودن زمين ، و دسترسي مناسب به راه هاي اصلي انتخاب و با استفاده از سيستم هـاي اطلاعـات مکـاني مقادير معيارها براي هر سايت محاسبه شد (شکل ٧).
در ادامه تعداد يازده سايت در مناطق مناسب و بسيار مناسب بـا در نظر گرفتن سه قيد حداقل مساحت ٣٠٠٠ متر، باير بودن زمـين ، و دسترسـي مناسـب بـه راه هـاي اصلي انتخاب و با استفاده از سيستم هاي اطلاعات مکاني معيارها براي هر سـايت محاسـبه و وزن معيارها با روش CRITIC محاسبه شد.