چکیده:
امروزه مسئله زمین و نحوه استفاده از آن با توجه به سرعت رشد و توسعه شهری بیش از پیش اهمیت دارد، چرا که زمین محدود بوده و غیرقابل تولید است. مسئله اساسی در درک صحیح مفهوم تفکیک اراضی شهری، عدم بررسی دقیق مولفههای تاثیرگذار بر این مفهوم است. عدم شناخت این مولفهها در کشور ما سبب شکلگیری مفهومی اولیه و کماهمیتتر از تفکیک اراضی شهری در مقایسه با کشورهای توسعهیافته شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی سیر تغییرات و مولفههای اثرگذار در الگوی قطعات تفکیکی اراضی شهر خمام در طی سالهای 1345 تا 1395 است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی-تحلیلی است. جمعآوری دادههای تحقیق نیز با استفاده از پرسشنامه که توسط 300 متخصص و کارشناس حوزه شهری تکمیل گردیده، جمعآوری شده است. جهت بررسی سیر تغییرات الگوی تفکیک اراضی از روش مطالعات اسنادی و با بررسی مدارک و اسناد مرتبط استفاده شده است. نتایج نشان دادند روند تغییرات مولفههای اثرگذار در قطعات اراضی، بین سالهای 1345 تا 1395 با کاهش مساحت قطعات، تغییر در نوع مالکیت، تغییر در شیوه استقرار قطعات نسبت به خیابان و تغییرات بهوجودآمده در کاربری اراضی همراه بودهاند. همچنین در بین عوامل تاثیرگذار در تغییرات الگوی قطعات کاربری اراضی شهر خمام، پنج عامل اصلی مشخص شدند که در مجموع 70/66 درصد از واریانس کل تغییرات الگوی قطعات تفکیکی اراضی را تبیین میکنند. مولفههایی همچون«سطح اشغال»، «دسترسی به تاسیسات شهری»، «دسترسی به شبکه ارتباطی»، «مالکیت» و «مشکلات حقوقی و مدیریتی در نظارت» بیشترین میزان تاثیرگذاری را در تغییرات الگوی قطعات تفکیکی اراضی شهر خمام دارند. همچنین شیوههای مختلف مدیریت زمین و استفاده از سیستمهای اطلاعاتی و ابزارهای مرتبط میتوانند یکی از بهترین راهکارها جهت تهیه بانک اطلاعاتی غنی، کارآمد و بهروز در خصوص ویژگیهای الگوی قطعات تفکیکی و هدایت و ساماندهی آنها باشند.
خلاصه ماشینی:
com اين مقاله برگرفته از رساله دکتري نويسنده اول با عنوان ”واکاوي تاثير ويژگي هاي الگوي قطعات تفکيکي اراضي بر فرم شهر خمام “ مي باشـد که به راهنمايي نويسنده دوم و مشاوره نويسندگان سوم و چهارم در دانشکده معماري و شهرسازي دانشگاه آزاد اسلامي واحـد قـزوين انجـام شده است .
بنابراين سوال اصلي پژوهش حاضر اين است : سير تغييرات الگوي قطعات تفکيکي اراضي طي دهه هاي ٤٠ تا ٩٠ چگونه است ؟ و چه عواملي بر آن تاثيرگذار بوده اند؟ ٧١ مباني نظري منظور از تفکيک اراضي شهري ، قطعه بندي زمين بر اساس مقررات و برنامه هاي توسعه مصوب است که دربرگيرنده اندازه و شکل قطعات زمين ، عرض و طول آن ها و نيز چگونگي تامين دسترسي ها است .
اما در دوره جديد، براي اولين بار در سال ١٣٦٥ضمن مواد ٩٨ و ٩٩ و ١٠١ الحاقي به قانون شهرداري اين اختيار به شهرداري ها داده شد تا نحوه استفاده از زمين ، منطقه بندي شهر، محل تاسيسات عمومي و ساير نيازمندي ها را تعيين و در قطعه بندي و تفکيک اراضي داخل محدوده و حريم شهر دخالت کنند و نقشه هاي تفکيکي اراضي را قبل از آنکه اقدام ثبتي نسبت به آن ها انجام شود بررسي و سپس تصويب کنند(هاشمي ، ١٣٧١، ١٥).
The Fractal Geometry of Urban Land Use: The Case of Ulaanbaatar City, Mongolia.