چکیده:
فرآیند جستجوی اطلاعات، فرآیندی تعاملی است زیرا کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر، دست به انتخاب میزند. پرسش کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه به بازخوردهای حاصل از نتایج بازیابی، یک سیر تکاملی را طی کند. از طرف دیگر، درون نظام بازیابی اطلاعات، فرایندهایی وجود دارند که بهغیر از کاربر، توسط هیچیک از عناصر این نظام (رایانه، رابط کاربری و ...) تحقق نمییابند. این مسأله بهخصوص در مورد "تعامل"، یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام و قضاوت ربط، نمود بیشتری دارد. این نوشته، نگاهی بر چیستی "تعامل" در بازیابی اطلاعات داشته است، سپس مدل سنتی بازیابی اطلاعات و نقاط قوت و ضعف آن را مرور کرده است. در ادامه، مدلهای جاری بازیابی تعاملی اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین، مدل شناختی اینگورسن، مدل چندسطحی ساراسویک، و بازخورد تعاملی اسپینک) بهتفصیل، تفسیر شدهاند. .
Information searching process is an interactive process thus users has control on searching process, and they can manage the results of the search process. In this process, user's question became more mature, according to retrieved results. In addition, on the side of the information retrieval system, there are some processes that could not be realized, unless by user. Practically, this issue, is egregious in “Interaction” -i.e. process of user connection to other system elements- and in “Relevance judgment”. This paper had a glance to existence of “Interaction” in information retrieval, in first. Then the tradition model of information retrieval and its strenght and weak points were reviewed. Finally, the current models of interactive information retrieval includes: Belkin episodic model, Ingwersen cognitive model, Sarasevic stratified model, and Spinks interactive feedback model were elucidated.
خلاصه ماشینی:
خوشـبختانه حجـم زيـادي از متـون کـه بـه مـدل سـازي کاربرمدار توجه داشته اند، مي توانند حلقه گم شده تعامل در بازيابي اطلاعات را يافتـه و تصـويري روشن از آن –از بعد کاربرواز بعدکل نظام -ترسيم کنند تا شايد بتوانند راهنمايي واقع گرايانـه براي تحقق خيل نظريه ها در ميدان عمل فراهم آورند (٢٠٠٥ Heming).
مدل هاي بازيابي اطلاعات مدل بازيابي اطلاعات عبـارت اسـت ازمجموعـه اي ازديـدگاه هـا يـا بـازنمون هـاي منطقـي مربوط به مدارک موجود در يک مجموعـه (بـه عنـوان مثـال ، يـک پايگـاه ) و نيازهـاي اطلاعـاتي بيان شده کاربران است که تحت چارچوبي خاص بـا يکـديگرارتبـاط يافتـه انـد و در قالـب نتـايج جستجو ارائه مي شوند (٢٣ ,١٩٩٩ Baeza-Yates, Riberio- Neto).
مفهوم تعامل در پـژوهش هـاي تعامـل انسـان و رايانـه ايـن چنـين تعريـف شـده اسـت : تبـادل اطلاعات ميان شرکت کنندگان درحالي که هدف هريک از آنها، بهره گيري از اين تبادل در جهت ايجاد تغيير در وضعيت خود يا ديگري است (١٩٩٤ Storrs).
Monstart 136 مدل بلکين به ترتيب به عنوان اساسي براي طراحي رابط نظام بازيابي اطلاعات که حرکت از يـک راهبرد اطلاع يابي به راهبرد ديگر را ممکن مي سازد ونيـز بـراي طراحـي نظـام بازيـابي اطلاعـات مبتني بر گفتگو، مورد استفاده قرار مي گيرند (٢٠٠٣ Jarvelin and Wilson).
اين مدل ، در واقـع يـک مـدل مفيـد جهـت ارائـه تصـويري جامع از گرايشات و سمت و سوهاي يـک فراينـد بازيـابي اطلاعـات اسـت و نشـان مـي دهـد کـه چنين فرايندي از چه عناصرو مؤلفه هايي تشکيل يافته است و اينکه کـاربر در ايـن فراينـد بـا چـه مسائلي رو به روست (١٩٩٦ Spink and Goodrum).