چکیده:
از آنجایی که همواره فرض بر این بوده است که علم میتواند به سلامت و رفاه ساکنان کره زمین کمک کند، نیاز به سنجش و ارزیابی علم که "علمسنجی" بهدنبال آن است نیز همواره در سطح جهان مطرح بوده و هست . استفاده از نتایج حاصل از این نوع پژوهشها میتواند تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی، و فرهنگی شگرفی را در پی داشته باشد. از این رو، همواره پژوهشهای"علمسنجی" مورد توجه محافل علمی و پژوهشی و توسعهای جهان که افقهای دوردستی را برای خود ترسیم کردهاند، قرار داشته است. این محافل، از نتایج یافتههای "علمسنجی" بهعنوان ابزاری برای توسعه استفاده میکنند. این مقاله، ضمن معرفی مختصر ابعاد "علمسنجی"، اثرات نتایج این نوع پژوهشها را بر توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی، و فرهنگی کشور و همچنین، تأثیر آن را بر خدمات کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی مورد تأکید قرار داده است. بر این اساس، این مقاله با روش کتابخانهای و با رویکرد تحلیلی درنظر داشته است ضمن تبیین جایگاه علمسنجی در فرایندهای سیاست علم، به بیان نقشی که این علم میتواند در فرایند توسعه جامعه ایفا کند، بپردازد
The measurement and evaluation of science, that scientometrics is followed, subsequently has always been in the world since it has been assumed that science can help the health and welfare of the inhabitants of the planet. Using the results of researches can effect on the economic, social, political, scientific, and cultural foundations. Therefore, the scientometrics researches are attractive for scientific and research societies that draw the distant horizons for themselves. This article introduced the scientometrics dimensions concisely and discusses the effects of results of these researches on economic, social, political, scientific, and cultural development in the countries and emphasizes its effects on the services of library and information centers. So, this paper presented the situation of scientometrics in science policy processes and states its role in the society development process based on the library method and using the analytical approach.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله ، ضمن معرفي مختصر ابعاد "علم سنجي "، اثرات نتايج اين نوع پژوهش ها رابرتوسعه اقتصادي، اجتماعي، سياسي ، علمي ، و فرهنگي کشور وهمچنين ، تأثير آن را بر خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رساني مورد تأکيد قرار داده است .
درهمـين راسـتا، مطالعـات "تحليـل استنادي "٣،شناسايي "نشريات هسته "٤،و "رهبران علمي هر حوزه "،به عنوان بخش هايي از ديرينه ترين ديرينه ترين پژوهش هاي "کتاب سنجي "و "علم سنجي "،همواره مورد توجه متخصصان علوم کتابداري واطلاع رساني قرار داشته است (دياني ١٣٦١؛ ١٣٧٧).
به انجام رسانيدن دقيق مطالعات "کتاب سنجي "و "علم سنجي "نيز هيچ گاه بدون اجـراي امـوري همچـون نمايـه سـازي و چکيـده نويسـي مدارک علمي، مستندسازي اسامي اشخاص حقيقي و حقوقي، مستندسازي موضوع ، تفکيـک و شناسـايي انواع قالب هاي علمي ،مرجع شناسي تخصصي،و بسـياري ديگـر از فعاليـت هـاي مربـوط بـه سـازماندهي و ذخيره سازي اطلاعات که همواره توسط متخصصان علوم کتابداري واطلاع رسـاني صـورت مـي پـذيرد و زمينه هاي تمييز دادن وشناخت دقيق مؤثرترين توليدات ، منابع وافراد علمي راازيکديگر فراهم مي سازد، ميسر نبوده است (٦ ,٢٠٠٣ Wolfram ;٢٠١٠ Glanzel ;٢٠٤ ,٢٠٠٨ .
از اين رو، پژوهش هاي "علم سنجي "،همواره مورد توجه محافل علمي و پژوهشـي کـه افـق هـاي دوردستي را براي خود ترسيم کرده اند،بوده است .
با توجه به اينکه توليدات علمي، بخشـي از مهمترين بروندادهاي پژوهشي محسوب مي شود، به عنوان مهمترين شـاخص هـاي علـم سـنجي بـه شـمار ميرود وبه همين دليل ، انجام چنين پژوهش هايي براي ارزيابي وضعيت فعاليت هاي اين مراکز ضروري است (محسني ١٣٧٢، ١٤٣).