چکیده:
فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی نقش مهمی در تولید دادههای پژوهشی در حوزههای مختلف علمی ایفا میکنند. این دادهها نهتنها باعث ایجاد رشتههایی شدهاند که مبتنی بر دادههای پژوهشی هستند، بلکه باعث ایجاد پارادایم یا رویکرد جدیدی در پژوهشها هستند که از آن تحت عنوان پارادایم چهارم پژوهش یا پژوهشهای مبتنی بر داده یاد میشود. مبنای این پژوهشها، اشتراکگذاری دادههای پژوهشی توسط پژوهشگران، سازمانها و جوامع علمی و همچنین، استفاده مجدد از این دادهها توسط سایر پژوهشگران است. اشتراک دادههای پژوهشی بهعنوان یک هنجار در برخی از رشتهها مورد قبول قرار گرفته است. مقاله حاضر به روش کتابخانهای به بررسی رویکردها، اقدامات، سیاستها و قوانین مرتبط با اشتراکگذاری دادههای پژوهشی در مقالات، آییننامهها و وبسایتهای سازمانهای مشمول در پایگاههای علمی و غیرعلمی پرداخته است. علاوه بر سازمانها و مراکز جهانی، ناشران نشریات علمی نیز در سطح بینالملل اشتراکگذاری دادههای پژوهشی را بهعنوان یک الزام در نظر گرفته و شرط انتشار مقالات را دسترسی و اشتراکگذاری دادههای پژوهشی قرار دادهاند. به نظر میرسد با توجه به توافقات جهانی و پذیرش این مسئله در بسیاری از رشتهها و سازمانها بهدلیل مزایا و کاربردهای حاصل از اجرای آن، پذیرش و توسعه این امر در کشور میتواند نقطه عطفی در حوزه سیاستگذاری علم و پژوهش و تأثیرگذاری بیشتر پژوهشها در جامعه باشد.
Information and Communication Technologies (ICTs) have significant role in producing research data in different scientific fields. These data not only lead to generate fields based on research data, but also cause to produce a new paradigm or approach in research which is called Fourth Paradigm or Data Intensive Researches. These researches are based on data sharing by researchers, organizations and scientific societies. These data can be reused by other researchers. Data sharing is considered as a norm in some of scientific fields. The present article, that uses library research method, investigates the approaches, actions, policies and relevant regulations on data sharing in papers, regulations and stakeholder’s websites in scientific and non-scientific databases. Besides national and international organizations, and scientific publishers in the world require data sharing as a condition of publications. Because of the universal agreements and accepting data sharing by many organizations and scientific fields and due to its benefits and applications, it seems that development of this issue can be an important step on science and research policy making and lead to more research impact in the country.