چکیده:
امروزه نقش بانکها و موسسات پولی و مالی در رشد و توسعه اقتصادی جوامع انکارناپذیر است. از طرفی بانکها به دلیل تعاملات نزدیک و تنگاتنگ با سایر بخشهای موجود در بازار، باید متناسب با تغییرات بوجود آمده، به روز رسانی شوند. یکی از ابزارهایی که در این راستا ابداع شده، کارتهای اعتباری میباشند، که به دلیل مبتنی بودن بر نرخ بهره از قابلیت کاربرد در بانکداری اسلامی برخوردار نمیباشد. با توجه به اهمیت فراوان کارت اعتباری و نقش مهمی که در زمینههای مختلف اقتصادی ایفا مینماید، همچنین ضرورت کسب سود برای بانکها به جهت تخصیص منابعی که در بکارگیری آنها از طرف سپردهگذاران در عقود سودآور وکیل هستند، کارشناسان با استفاده از سایر عقود شرعی نظیر مرابحه، درصدد ارائه راهکارهایی در جهت کاربردی نمودن کارت اعتباری در بانکداری اسلامی برآمدند. بانک قرضالحسنه به عنوان زیر مجموعهای از نظام بانکداری بدون ربا، با توجه به ساختار خاص خود در تجهیز و تخصیص منابع، نیازمند طراحی مدلهایی در جهت سودآوری و متناسب با قوانین و مقررات این نوع بانکداری میباشد. این در حالی است که وضع قوانین در این نوع بانکداری به گونهای است که با ایجاد محدودیت در تجهیز و تخصیص منابع قرضالحسنه، موجب گرایش بانک صرفا به سمت ایجاد سودآوری از محل ارائه خدمات بانکی شده است. یکی از خدمات تعریف شده که در دستورالعمل تاسیس بانکداری قرضالحسنه به آن اشاره شده، صدور انواع کارتهای بانکی قرضالحسنه است که میتواند منبع در آمد مناسبی برای بانک محسوب شود.مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانهای و با توجه به اهمیت سودآوری بانکداری قرضالحسنه برای ادامه فعالیت این نهاد، به بررسی این فرضیه میپردازد که صدور کارتهای اعتباری مبتنی بر تسهیلات قرضالحسنهای، با ایجاد زمینه درآمدزایی مناسب برای بانک باعث توسعه و گسترش این نوع بانکداری تخصصی میشود. نتایج حاصل نشان میدهد، صدور کارتهای اعتباری قرضالحسنه علاوه بر سودآوری برای بانک، مزایایی همچون توسعه فرهنگ قرضالحسنه، حذف مخاطرات اخلاقی ناشی از تخصیص منابع قرضالحسنه و ارائه خدمات بهتر به متقاضیان در جهت تسهیل روند دریافت تسهیلات قرضالحسنه را به دنبال دارد.
Today, the role of financial institution and banks in economic development of communities is undeniable. Therefore, banks should be proportional to the changes to be updated, because of close interaction with other sectors which are available in the market. Credit Card is one of the tools is made in this regard, and due to reliance on the interest rate cannot be used in Islamic and Banking. With regards to the importance of Credit Cards and their significant role in various economic areas, experts have tried to present some principles based on other legal tracts such as Morabehe for using credit cards in Islamic Banking. The Qard-Hassan bank as the subset of a banking system without interest and accordance to its own structure in the mobilization and allocation of resources, needs to design some models for profitability and in accordance with the laws and regulation of this kind of banking. However, the legislation in this type of banking is such a way that by creating restriction in mobilization and allocation of the Qard-Hassan resources, made the banks tend to providing profitability from banking service resources one of the services defined in Qard-Hassan banking establishments constitutions is issuance of credit cards which can be an appropriate of income for banks.
This paper investigates the hypothesis that issuance of credit cards based on Qard-Hassanic facilities and by providing appropriate incomes for loan can develop this type of specialized banking. This is a kind of library resources study emphasizing the important of this institution to continue operating profitability. The result of this study showed that the issuance of Credit Cards as well as, providing profitability for bank provides advantages such as development of culture of Qard-Hassan, removed of moral dangers caused by Qard-Hassan sources and providing better services to applicants in order to facilitate the Qard-Hassan facilities of this bank.
خلاصه ماشینی:
در مقاله حاضر بعد از بيان پيشينه و ادبيات موضوع به تبيين اهميت استفاده از کارت اعتباري در بانک داري، عليالخصــوص بانک داري قرض الحســنه پرداخته ميشــود، ســپس با توجه به تســهيلات قرض الحســـنه مورد نياز جامعه در زمينه هاي مختلف ، انواع کارت هاي اعتباري در ٣ مدل ، کارت اعتباري تســهيلات تامين جهيزيه ، کارت اعتباري تســهيلات درمان و دارو و کارت اعتباري تســهيلات در اعتبار جاري، معرفي خواهد شد و در نهايت مقاله با جمع بندي و نتيجهگيري از مطالب ارائه شده خاتمه مييابد.
از جمله : ١) بررسي افراد و نوع نيازشان و تطبيق آن با تسهيلات مورد تقاضاي آنان ٢) بررسي ميزان نيازمندي افراد متقاضي تسهيلات و اطمينان از صحت گفته هاي ايشان ٣) تعيين ميزان ريسک بازپرداخت اقساط و جلوگيري از افزايش معوقات بانکي ٤) همکاري با نهادهاي حمايتي موجود در جامعه براي تسهيل در روند شناسايي افراد ٥) دريافت وثيقه و تضمين مناسب از افراد ٦) جمع آوري اطلاعات در مورد مراکز مختلف تجاري و بازرگاني و خدماتي که حاضر به همکاري با بانک هستند و اطمينان از صحت و سلامت شغلي ايشان ٧) انعقاد توافق نامه هاي همکاري بين بانک و مراکز مذکور واحد ارزياب و نظارت ، از بخش هاي مهم در بانک شــمرده ميشــود که با انجام درســت وظايف خود ميتواند با ارائه خدمات ويژه ، علاوه بر اينکه منبع درآمدي مناسب براي بانک باشد، با جلوگيري از بروز مشکلاتي هم چون معوقات بانکي ، مخاطرات اخلاقي، هدايت گر بانک در مسير توسعه باشد.