چکیده:
زمین به مثابه موهبت الهی برای همه نسل ها و دوره ها است. در واقع تصور حیات بدون بهره برداری از زمین ممکن نیست. بهره برداری از زمین، ماهیت بین دوره ای و لذا بین نسلی دارد و چارچوب اقتصاد رفاه ایستا نمی تواند تمام ابعاد رفاهی آن را بیان کند. این مقاله با شیوه مروری و کتابخانه ای تنظیم شده است. نظریه های بهره برداری از زمین در قالب نظام های بهره برداری سرمایه داری، اشتراکی مورد بحث قرار گرفته و سپس اهمیت زمین وشیوه بهره برداری از آن از دیدگاه اقتصاد اسلامی مورد مطالعه واقع می شود. سپس قوانین موجود در خصوص زمین در ایران بیان شده و عملکرد اقتصاد معاصر ایران در بهره برداری از زمین به استناد آمار حداقلی پرونده های زمین خواری بررسی می شود. سپس راهکارهایی برای رفع
زمین خواری (استثمار ظالمانه زمین) از جمله مساحی اراضی و پایش مستمر آنها، شفاف سازی اطلاعاتی در صدور مجوزهای بهره برداری و بهنگام سازی جرایم و مجازات های زمین خواری پیشنهاد می شود.
The earth is a divine endowment for all generations and ages. In fact, it is impossible to imagine life without exploitation of land. Land use is of inter-temporal and intergenerational nature; therefore, the static welfare economics framework cannot explain its all prosperity aspects. This paper is set up through review of library documents. Land use theories is discussed in the form of both capitalist and communist exploitation. In addition, the importance of land and its use are studied from the perspective of Islamic economics. The existing land laws in Iran are explained, and land use performance is examined using the minimal data on land grabbing cases. Then solutions to eliminate land grabbing, or cruel exploitation of land, including continuous land surveying and monitoring, transparency in information of land use permits and updating land-grabbing penalties are recommended.
خلاصه ماشینی:
مسئله مهم در بهره برداري از زمين اين است که آيا بهره برداري در حـال حاضـر بايـد صـورت گيرد يا به سال هاي آينده موکول شود؟ اگر در زمان حال، زمين به مقـدار بيشـتري بهـره بـرداري شود بايد رانت حاصل از آن در دوره بعد مورد توجه قرار گيرد.
لذا در ايـن حالـت شرط بهره برداري بهينه از زمين ، آن است که توليد نهايي با دستمزد برابر بوده و در عين حال بايـد ازکاربري هاي مختلف زمين ، استفاده بعمل آيد که رانت بيشتري داشته باشد.
در حالت حدي ديگر چنانچه مالکيت دولتي باشد و دولت به عنوان يـک کـارگزار اقتصـادي بـه دنبال افزايش رفاه اجتماعي باشد، بايستي توليد نهايي نيروي کار با دستمزد برابر باشد( شرطي کـه براي مالکيت و بهره برداري خصوصي نيز حاصل شد).
در اين حالت ، ميزان بهره برداري و قيمت توسط بازار تعيين مي شود و قاعده حداکثر سازي سـود بـه اسـتفاده بـي رويـه از زمـين و تخريب آن منجر شده و عدالت بين نسلي را به خطر مي اندازد.
٣. قوانين بهره برداري از زمين در ايران در ايران، قوانين بهره برداري از زمين در حوزه هاي مختلف اراضي تدوين شده است که در ادامه بـه هر يک از اين قوانين اشاره مي شود.
ميزان تصرفات غير قانوني در اراضي در سال ١٣٩٣ در ٣١ استان: ٤٢ هزار و ٤٦٦ هکتـار اراضي نتيجه گيري اگر از زمين هاي موجود به طور صحيح بهره برداري شود و بر بهـره بـرداري درسـت نظـارت کـافي بعمل آيد، معضل زمين خواري که متضاد با عدالت بين نسلي است ، شکل نخواهد گرفت .