چکیده:
مهارت نگارش بهمنزلۀ آخرین مهارت زبانی با وجود اهمیت بسزایی که در آموزش زبان عربی دارد، تاکنون در ایران نویسندگان کتابهای دانشگاهی و پژوهشگران کمتر بدان توجه کردهاند. چنانچه شواهد نشان میدهد بیشتر دانشجویان و دانشآموختگان رشتة زبان و ادبیات عربی با مشکلات فراوانی در زمینة نگارش به زبان عربی روبهرو هستند. یکی از عوامل مؤثر در این امر، عدم دسترسی به منبع آموزشی کامل است که راهکارهای عربینویسی براساس اصول آموزش زبان در آن ارائه شده باشد. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی و تحلیل کیفی و انتقادی، مجموعة الرائد فی تعلیم اللغة العربیة ـ کتاب الإنشاء تألیف مسعود فکری را از دو جنبة شکلی و محتوایی ارزیابی کرده است. نتایج تحلیل نشان میدهد که توجه به افزایش توانش زبانی زبانآموز پس از مطالعة این کتاب و یادگیری و بهکار بردن نکتههای آموزشی آن، همچنین استفادة دقیق و مناسب از رنگها در طراحی جلد و صفحهآرایی آن و نگارش متن با قلم واضح و خوانا ازجمله موارد قوت این کتاب است، در حالی که گزینش متون ادبی فراوان و درج برخی از تمرینها که بهدلیل عدم بسترسازی آموزشی لازم، با سطح علمی و شناختی زبانآموزان غیرگویشور به زبان عربی همخوانی ندارد، از موارد ضعف آن بهشمار میرود.
The Composition skills as the latest language skills are important in teaching Arabic language, so far, researchers have focused on researchers and researchers in Iran. The results show that most students and students of Arabic language and literature face many difficulties in Composition in Arabic language. One of the effective factors in this issue is the lack of access to a perfect education which is based on the principles of language teaching. The present study is based on descriptive method and qualitative and critical analysis, has been evaluated from two aspects of form and content the book "Al-Raead fi ta'lim Al-lughah Al-'Arabiya" for Dr “Masoud Fekri." The results show that due to increasing the proficiency of the learners, the precise and appropriate use of color in the design of the volume and layout of the book and Composition the text with clear and readable font is among the strengths of this resource. While the numerous selection of literary texts and the inclusion of some practices that do not conform to the language and cognitive level of students in Arabic language, they are considered weak points.
خلاصه ماشینی:
نتايج تحليل نشان ميدهد که توجه به افزايش توانش زباني زبان آموز پس از مطالعۀ اين کتاب و يادگيري و به کار بردن نکته هاي آموزشي آن ، همچنين استفادة دقيق و مناسب از رنگ ها در طراحي جلد و صفحه آرايي آن و نگارش متن با قلم واضح و خوانا ازجمله موارد قوت اين کتاب است ، در حالي که گزينش متون ادبي فراوان و درج برخي از تمرين ها که به دليل عدم بسترسازي آموزشي لازم ، با سطح علمي و شناختي زبان آموزان غيرگويش ور به زبان عربي همخواني ندارد، از موارد ضعف آن به شمار ميرود.
پيشينۀ پژوهش در سال هاي اخير فرايند نقد و ارزيابي کتاب هاي آموزشي توجه بسياري از پژوهشگران را به خود جلب کرده و مقالات متعددي با هدف واکاوي نقاط ضعف و قوت اين کتاب ها نگاشته شده است ؛ براي مثال کياني (١٣٨٨) در مقالۀ «نقد ترجمۀ کتاب جواهرالبلاغۀ»، چنين استنتاج کرد که نقاط ضعف اين کتاب در اشتباهات املايي و نحوي، کاربرد اشتباه علائم سجاوندي، وجود برخي جملات ناقص و نيز ذکر شواهد نامتناسب با فنون بلاغي موردنظر خلاصه ميشود.
متقيزاده و همکاران (١٣٩٢) در مقالۀ «تحليل محتوي کتب قواعد اللغۀ العربيۀ في مرحلۀ البکالوريوس لفرع اللغۀ العربيۀ وآدابها في ضوء معايير الجودة» با بررسي موارد ضعف و قوت در دو کتاب آموزش زبان عربي يعني مبادئ العربيۀ از رشيد الشرتوني و الجديد في الصرف والنحو از ابراهيم ديباجي به اين نتيجه رسيدند که هر دو کتاب براساس معيارها و روش هاي قديمي تأليف کتاب آموزشي نوشته شده است و عدم توجه کافي به اهداف آموزشي و درج متون و تمرين هاي متناسب با مهارت هاي زباني دانشجويان از عيوب آن ها به شمار ميرود.