چکیده:
در مواجهه با بحران کرونا و اِعمال قرنطینۀ خانگی که ملازم با تعطیلی گستردۀ مشاغل، مدارس و … است، خانواده - به عنوان نهاد بنیادین جامعه - نقش مهمی در حمایت از اعضای خود، رسیدگی به بیماران، آموزش فرزندان و به طور کلی کمک به افراد برای عبور از این بحران دارد و در این دوره، مسائلی را تجربه کرد و راهبردهای اخلاقیای را در مواجهه با مسائلاش در پیش گرفت . راهبردهایی که گاه تنها ضامن نگهداشت خانواده و عامل اصلی انسجام اجتماعی - به ویژه در دورۀ بحران و آشفتگی - به شمار میروند . هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت این راهبردها در رویکرد اسلامی و نیز در روابط عینی خانوادۀ ایرانی است . در این راستا، ضمن بررسی راهبردهای اخلاقی اسلام در روابط خانوادگی بر مبنای سه سطح از حسن و قبح در عقاید، اوصاف و رفتار در چند حوزۀ اصلیِ مناسبات مالی، عاطفی، جنسی و تربیتی، بایدها و نبایدهای اخلاقی اسلام برای خانواده که در شرایط بحران میتوان از آنها بهره گرفت، استخراج شد و در گام دوم، مبتنی بر مصاحبهٔ غیر حضوری با نمونهای از افراد و تحلیل مضامین برجسته، مسائل و راهبردهای اخلاقی خانوادۀ ایرانی در مواجهه با بحران کرونا توصیف و تحلیل شد . بر اساس یافتهها، مهمترین مشکلات و دغدغههای تجربه شده، به چهار حوزۀ سلامت، فراغت، آموزش و اقتصاد باز میگردد و در این رابطه، همگرایی قابل توجهی بین راهبردهای بهکار گرفته شده از سوی خانوادههای با تابآوری بالا، شامل راهبردهای ناظر به امنیت و راهبردهای ناظر به لذت دیده میشود .
When world community and also Iran are encountered with coronavirus crisis and home quarantine enforcement going together with the closure of schools, universities, works, and so forth, family as an underlying social institution plays a decisive role in protecting its members, in educating children, in treating patients, and more generally in helping people and society to pass through this crisis . It is moral strategies that definitely maintain family solidarity and mainly create social cohesion particularly in the current disaster . This article primarily aims to recognize these strategies in the Islamic approach and in the objective relations of Iranian families . Examining the Islamic moral strategies in family ties on the basis of Islamic beliefs concerning goodness and badness, character traits and actions in financial, emotional, sexual, and educational terms, this study infers the rights and wrongs of Islamic morality from which families can benefit in the current difficult conditions . Then relying on a remote interview with some cases and the analysis of its salient contents, it explains and analyzes moral problems and strategies that Iranian families need to know for dealing with the coronavirus crisis . According to the findings, the greatest difficulties and concerns experienced by families during the quarantine period originate from the fields of health, education, economics, and leisure . It has been observed that the convergence of the strategies tolerantly employed by families such as strategies for safety and pleasure is considerable .
خلاصه ماشینی:
در اين راسـتا، ضـمن بررسـي راهبردهاي اخلاقي اسلام در روابط خانوادگي بر مبناي سه سطح از حسن و قبح در عقايد، اوصاف و رفتار در چند حوزٔە اصلي مناسبات مالي ، عاطفي ، جنسي و تربيتي ، بايدها و نبايدهاي اخلاقي اسلام براي خانواده که در شرايط بحران ميتوان از آنها بهره گرفت ، استخراج شد و در گام دوم ، مبتني بر مصاحبه ٔ غير حضوري با نمونه اي از افـراد و تحليل مضامين برجسته ، مسائل و راهبردهاي اخلاقي خانوادٔە ايراني در مواجهه با بحران کرونا توصـيف و تحليـل شد.
بر اساس يافته ها، مهم ترين مشکلات و دغدغه هاي تجربه شده ، به چهار حوزٔە سلامت ، فراغـت ، آمـوزش و اقتصاد باز ميگردد و در اين رابطه ، همگرايي قابل توجهي بين راهبردهاي به کار گرفته شده از سوي خانواده هـاي بـا تاب آوري بالا، شامل راهبردهاي ناظر به امنيت و راهبردهاي ناظر به لذت ديده ميشود.
در گام دوم ، پرسش از مسائل و راهبردهاي اخلاقي خانوادٔە ايراني در دورٔە مواجهـه بـا بحـران کرونا و نيز قرنطينۀ خانگي، مبتني بر جمع آوري داده هاي ميداني بـه صـورت مصـاحبه ٔ بـاز بـا دو شيؤە حضوري و غيرحضوري، از نمونه اي از زنان و مردان متأهل صورت گرفت ؛ به گونه اي که بـا روش نمونه گيري غير احتمالي و در دسترس ، به ۱۵۰ نفر در فضـاي مجـازي پيـام داده شـد و بـا توضيح موضوع و هدف پژوهش ، درخواست مشارکت در تحقيق مطرح شد.