چکیده:
حوزة هنر ایران به رغم تولیدات گسترده و جریانهایی که در طول قرنهای متمادی با آمدورفت سلسلههای متعدد به خود دیده، اصولا در دورة قاجار است که به شکلی نظاممندتر، مدوّن شده و در این راستا، عرصهای ذیل تاریخنگاری هنر، به خصوص در حیطة طبقهبندی یا معرفی آثار، و نه هنرمندان، پدید میآید. کتاب هنر ایران، بر اساس این رویکرد، نخستین تحقیق مستقلی است که توسط یک بریتانیایی به نام رابرت مرداک اسمیت، آن هم در دورهای که کمتر شناختی نسبت به ماهیت و کیفیت آثار هنری ایران وجود داشته، تدوین و نگارش شده است. این کتاب با هدفِ معرفی و توصیفِ آثار هنری ایران برای موزة ساوتکنزینگتون انگلستان (ویکتوریا و آلبرت امروزی) در عصر قاجار و مشخصا دورة ناصری به رشتة تحریر درآمده و اگرچه پارهای از مباحث آن امروزه بدیهی یا به لحاظ محتوایی قابل بازنگری است، با این حال در مواردی، با اطلاعات و نقطهنظرات ارزندهای همراه است و سرآغاز جریان مهمی تحت عنوان «شرقشناسی» است که اساسِ مطالعاتِ حوزة عظیمتری به نام «هنر اسلامی» در پرتو آن تکوین و تحول یافته است.
The history of Persian art is replete with many unique artworks and fine artifacts today reserved inside and outside Iran. Enjoying certain historical and cultural features, such works of art and other traditional handicrafts could be categorized in different groups. Despite large-scale production and vast artistic movements, Persian art had not been recorded in an academic, scholarly manner just until the Qajar period. Before this event, the accounts and records left from art of Persia were just limited to artists, not artworks and the related categories. With regard to this shortage, Persian Art would be considered as the first independent research done by a Scot named Sir Robert Murdoch Smith in a period when there was rarely, if any recognition of art and artworks. This book was composed in the Qajar period for the purpose of introducing Persian arts to the South Kensington (now Victoria & Albert) Museum, England. Although some sections and subjects of the book seems quite evident today, or may need revision, it contains some invaluable ideas and information from that time. Furthermore, the book could be regarded as a pioneer in the study of Orientalism which forms the basis of a more extended field, i.e. Islamic art.
خلاصه ماشینی:
نقد و بررسی کتاب هنر ایران مرضیه قاسمی * چکیده حوزٔە هنر ایران به رغم تولیدات گسترده و جریـان هـایی کـه در طـول قـرن هـای متمـادی بـا آمدورفت سلسله های متعدد به خود دیده ، اصولا در دورٔە قاجار است که به شکلی نظام منـدتر، مدوّن شده و در این راستا، عرصه ای ذیل تاریخ نگاری هنر، به خصوص در حیطۀ طبقه بندی یـا معرفی آثار، و نه هنرمندان ، پدید میآید.
اسمیت با تسلطی که بر زبان فارسی پیدا کرد، توانست در مدت بیش از ٢٠ سال حضـور در ایران و در پی آشنایی با امـاکن و نقـاط تـاریخی و همچنـین افـراد، هنرمنـدان و دلالان ، مجموعۀ گسترده ای از آثار هنری این سرزمین را گـردآوری کنـد کـه تـا آن زمـان ، در کنـار مجموعه های افراد خارجی دیگر در ایران ، مثـل ژول ریشـار فرانسـوی٤، بزرگتـرین در نـوع خود بود (حدود ٢٠٠٠ قطعه اثر)؛ به طوری که امـروزه بخـش عمـده ای از آثـار موجـود در بخش هنر ایران در مـوزه هـای بریتانیـا مرهـون همـت و تـلاش هـای بـیوقفـۀ او در ایـن زمینه است .
مرداک اسمیت و روابط فرهنگی- هنری ایران و بریتانیا در عصر قاجار ـ از فرهنــگ شخصــی تــا ذائقــه ی شــرقی : مجموعــه داران بریتانیــایی هنــر ایــران در قرن نوزدهم پیشگفتار کتاب که نوشته و پژوهشِ مترجم آن است ، نقطۀ عطف و پیش درآمـدی اسـت بر شناخت مخاطب در زمینۀ مجموعه داری هنری، ایران شناسی غربی، تأثیر روابط سیاسـی و دیپلماتیک بر تحول هنرهای ایرانی – اسلامی و بالاخص نقش سیاحان ، هیئت هـای اعزامـی و سیاسـیون بریتانیـایی بـر رونـد تکـوین و تحـول بسـتری تحـت عنـوان «هنـر اسـلامی» به طور اعم ، و «هنر ایران » به طور اخص .