چکیده:
یکی از ویژگیهای سکونت گاههای انسانی تطورپذیری و پویایی آن است. این پویایی در فضا، زمینه ایجاد جریانهای فضایی بین شهر و روستا را در قالب پیوندهای روستایی- شهری میسر می سازد، این پیوندهای روستایی- شهری حاصل تعاملات دو سویه سکونت گاههای روستایی و کانون شهری در عرصه ناحیهای است که به سبب جریانهای جریان افراد،کالاها و اطلاعات پدید می آید. شکل گیری و گسترش این جریانهای فضایی درسطوح مختلف (محلی، ناحیه ای و منطقهای) به ایجاد سازمان فضایی میانجامد. هدف این تحقیق تحلیلی بر تعاملات فضایی مقصدهای گردشگری ناحیه محمدآباد - زرین گل شهرستان علیآباد کتول مبتنی بر الگوی سازمان یابی فضایی شبکهای است. روش شناسی تحقیق کمی و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه، شامل 20 نقطه سکونت گاهی روستایی که همگی به عنوان مقصد گردشگری روستایی درناحیه محمدآباد- زرین گل واقع در شهرستان علیآبادکتول هستند. برای گردآوریِ اطلاعات به شیوههای اسنادی و میدانی عمل شده است. در روش میدانی، از فن پرسش گری و ابزار پرسش نامه استفاده شد. البته، برای برخی از دادههای ثانویه به مراکز اطلاع رسانی مانند مرکز آمار ایران و سازمانهایی مانند فرمانداری، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان علیآباد مراجعه شد. با توجه به ماهیت مساله از تحلیل شبکه اجتماعی (SNA) استفاده شده است. در این روش سه دسته شاخص وجود دارند که در این پژوهش از شاخصهای کلان (اندازه شبکه، تراکم شبکه و مرکزیت شبکه) استفاده شده است. همچنین، در این روش دادههای جریانی به وسیله نرم افزار Nodexl مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با توجه به یافتههای تحقیق، نتایج زیر به دست آمد: - تعاملات فضایی در سطح ناحیه اگرچه مبتنی بر ساختارهای محیطی مبتنی بر فعالیتهای بخش کشاورزی شکل گرفته است ولی در دهه اخیر به علت تحول در بسترهای اجتماعی- اقتصادی و امکان محیطی ، چشمانداز طبیعی) مبتنی بر فعالیت گردشگری و سرمایه گذاریهای بومی مرتبط (با فعالیت گردشگری) از تعدد و تنوع بیشتری برخوردار شده است. - تعاملات فضایی نوین نه تنها زمینه افزایش تعاملات درون قلمروی را فراهم نموده است. بلکه زمینه افزایش تعاملات برون قلمرویی نیز افزایش یافته است. مبتنی بر بنیان نظری تحلیل شبکه، این نوع از تعاملات بسترساز پایداری شبکه (یا نظام سکونتگاهی) خواهد شد. - اگرچه، جریانها از تعدد و تنوع برخوردار شده و سطح تعاملات هم ارتقا یافته است. ولی ساختار جریانها با نقش پذیری شهرها و روستاهای بزرگ به جای ماهیت دو سویه و مکمل، از ماهیتی یک سویه برخوردار است. این ویژگی سبب شده استتا پیوند بین سکونت گاهی شکل نگیرید.
One of the characteristics of human settlements is their evolvability and dynamism. This dynamism in space enables the creation of spatial flows between cities and villages in the form of urban-rural links. The urban-rural links are the result of the mutual interactions of rural settlements and urban hubs in the field of an area being created by the flows of people, commodities and information. The formation and expansion of these spatial flows at different levels (local and regional) lead to the creation of spatial organization. Accordingly, the present paper is to analyze the spatial interactions of tourist destinations destinations of Mohammad Abad-Zarrin Gol region in Aliabad Katoul city. Data have been collected through documentation and field methods. In field method, inquiry technique and questionnaire instrument were used. Of course, some secondary data were collected from information centers such as Iranian Statistical Center and some organizations like governor’s office, the office of cultural heritage, tourism and handicrafts in Aliabad Katoul city. Due to the nature of the problem, it has been used the Social Network Analysis (SNA). In the method, there are three kinds of indicators that in the present research, macro indicators (network size, network density and network centrality) have been applied. Furthermore, in the method, stream data were analyzed by Nodexl software. According to the research findings, the following results were obtained: - Although spatial interactions at the regional level have been formed on the basis of environmental structures based on agricultural activities, they are more diverse in recent decade due to the changes of social-economic contexts and environmental potential (natural landscape) based on tourism activities and indigenous investments (related to tourism);