چکیده:
یکی از فاکتورهای اساسی در سرمایة فرهنگی تجسم یافته» سنجش میزان تمایلات و علاقهمندی افراد
به مسائل علمی است. از منظر سرمایههای فرهنگی» گرایش به علم و دانش» ترویج آگاهی و تلاش در
جهت ارتقاء سطح اطّلاعات و کسب علومء» از مولّفههایی است که نشاندهنده تمایلات و رغبت افراد
به اندوختن سرمایههای فرهنگی تجسمیافته میباشد. براساس رویکرد نظری سرمایة فرهنگی پیر
بوردیی از عمدهترین گرایشهای فرهنگی مندرج در کتاب کلیله و دمنه» گرایش رجال فرهنگی آن به
علم و دانش و تاکیدشان بر دانایی است که در این جستار به آن میپردازیم. گردآوری اطّلاعات به
روش کتابخانهای بوده و شیوة بررسی از نوع مطالعات کیفی و تحلیل محتواست. نتایج تحقیتقی نشان
میدهد که گرایش به کسب حکمت و دانش و ضرورت علمآموزی و افزایش سطح معلومات یکی از
مهمترین شاخصهها است. از نمونههای برجسته» دانشدوستی کسری انوشیروان» پادشاه ساسانی است.
در بسیاری از منابع تاریخی» انوشیروان به عنوان چهرة فرهنگی معرّفی شده و کلیله و دمنه به پاس
زحمات او و علاقهاش به علم و دانش و فرهنگ به ایران منتقل گردیده و نشر مییاید. از اینروی
همیّت علم و آگاهی نزد وی» نمودی از سرمایة فرهنگی تجسمیافته به شمار میرود. همچنین میتوان
به جایگاه رفیع علم و دانش در بین برزویه طبیب» ابن مقفّع و نصراله منشی اشاره نمود که بیگمان
محصول انباشت سرمایههای فرهنگی تجسمیافته و برگرفته از نگرشهای فرهنگی و اندیشههای
متعالی آنها بوده است.
خلاصه ماشینی:
اهمّيّت علم و دانش و آگاهی در بین رجال فرهنگی- تاریخی کلیله و دمنه با تأکید بر سرمایههای فرهنگی وحيد اميري ياسي كند، علي دهقان* و حميدرضا فرضي چکیده یکی از فاکتورهای اساسی در سرمایة فرهنگی تجسّم یافته، سنجش میزان تمایلات و علاقهمندی افراد به مسائل علمی است.
همچنین میتوان به جایگاه رفیع علم و دانش در بین برزویه طبیب، ابن مقفّع و نصرالله منشی اشاره نمود که بیگمان محصول انباشت سرمایههای فرهنگی تجسّمیافته و برگرفته از نگرشهای فرهنگی و اندیشههای متعالی آنها بوده است.
از این رو، وجهه نوآورانه تحقیق حاضر این است که رمزگشایی کُدهای فرهنگی مندرج در کتاب کلیله و دمنه ذیل اهمّيّت علم و دانش به عنوان یکی از مؤلفّههای مهمّ سرمایة فرهنگی، به وسیلة نمونههایی برجسته، مقتضی با زمینههای فرهنگی کتاب صورت پذیرفته که در چهارچوب رویکرد نظری بوردیو است.
» (پیرنجمالدّین؛ شهبازی، 1390: 553 ) مجتبی مینوی دربارة اهمّيّت این کتاب در توجّه به حکمت و علم و آگاهی مینویسد: «کتاب کلیله و دمنه از جملة آن مجموعههای دانش و حکمت است که مردمان خردمندِ قدیم گرد آوردند و «به هرگونه زبان» نوشتند و از برای فرزندان خویش به میراث گذاشتند و در اعصار و قرون متمادی گرامی میداشتند، میخواندند و از آن حکمت عملی و آداب زندگی و زبان میآموختند.
ابن مقفع نقل میکند که کسری انوشیروان در گزینش«مردی هنرمند» برای انتقال کتاب کلیله و دمنه به ایران ملاکهایی را مدنظر قرار میدهد که یکی تسلّط به زبان هندی و دیگری اجتهاد در علم است (همان: 55).
از این منظر، کتاب کلیله و دمنه به عنوان یکی از سرمایههای فرهنگی عینی در حوزة ادبیّات تعلیمی از وجهة شاخصی برخوردار است.