چکیده:
عوامل ژیوپلیتیکی به ۷ دسته (طبیعی، انسانی و فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی، و علم و فناوری، زیست محیطی) تقسیم می گردند. در این مقاله فقط عوال انسانی و فرهنگی بررسی می-شود. هر عامل انسانی و فرهنگی که در تعامل با قدرت در سیاست مورد استفاده قرار گیرد، عامل ژیوپلیتیکی است. ژیوپلیتیک سیاستی است که دیکته می کند و سپس راهبرد دفاعی بر مبنای آن تدوین می گردد. این مقاله فقط عوامل ژیوپلیتیکی انسانی و فرهنگی را در چارچوب جغرافیا، سیاست و قدرت که بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران در برابر تهدیدهای نظامی امنیتی تاثیرگذار باشند را بررسی می نماید. این پژوهش به روش زمینه ای موردی انجام گردیده و از نوع کاربردی می-باشد، روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای بوده و جامعه نمونه ۷۳ نفر، که با استفاده از روش های تحلیل خبرگی، تحلیل شده است. هدف از آن دستیابی به نقش عوامل ژیوپلیتیکی انسانی و فرهنگی بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از مبداء سرزمینی کشور عراق می باشد. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که ۱۸ عامل ژیوپلیتیکی انسانی و فرهنگی در قالب بسترهای قوت زا، فرصت آفرین، ضعف ساز و تهدیدزا بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران موثر هستند. علایق مشترک انسانی و فرهنگی به ترتیب اولولیت در عراق عبارتند از: نژاد- ملیت- قومیت و مذهب. در ایران عبارتند از: مذهب- انقلابی گری- ملیت- قومیت. ترتیب اولویت علایق مشترک ایران و عراق همسان نمی باشد، ج.ا.ایران دولت سازی را در عراق خوب انجام داده اما در حوزه ملت سازی عراق موفق عمل نکرده است، به همین دلیل بین دو ملت ایران و عراق شکاف ایجاد شده است.
Geopolitical factors are divided into 7 categories (natural, human and cultural, economic, political, military, and science and technology, environmental). In this article, only human and cultural factors are examined. Any human and cultural factor used in interaction with power in politics is a geopolitical factor. Geopolitics is a policy that dictates and then a defense strategy is formulated based on it. This article examines only the human and cultural geopolitical factors in the context of geography, politics and power that affect the defense strategy of the Islamic Republic of Iran against military-security threats. This research has been done in a case-by-case method and is of an applied type. It is a method of collecting field and library information and the sample population is 73 people, which has been analyzed using expert analysis methods. Its purpose is to achieve the role of human and cultural geopolitical factors on the defense strategy of the Islamic Republic of Iran from the territorial origin of Iraq. The results of the research indicate that 18 human and cultural geopolitical factors in the form of empowering, opportunistic, weakening and threatening contexts are effective on the defense strategy of the Islamic Republic of Iran. Common human and cultural interests in order of priority in Iraq are: race, nationality, ethnicity and religion. In Iran, they are: religion, revolution, nationality, ethnicity. The order of priority of the common interests of Iran and Iraq is not the same.
خلاصه ماشینی:
ا. ايـران نسـبت بـه تهديدات ، از مبدأ سرزميني عراق را مورد مطالعه قرار دهد؛ بنابراين مسئله اصلي تحقيق اين است که علايق فرهنگي و انساني مشترک بين ايران و عراق کدامند؟ و عوامـل ژئـوپليتيکي انساني و فرهنگي در قالب ، قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهديدها چـه نقشـي بـر راهبـرد دفاعي ج .
اين رساله دو کشور ايران و عراق را در شش عامل ژئوپليتيکي (طبيعي، انسـاني، اقتصـادي، سياسي داخلي، سياسي بين المللي و نظامي) و ٣٦ نقش (قوت ، ضعف ، فرصـت و تهديـد) مورد بررسي قرار داده است (رشيد،٢٨٠:١٣٨٦).
ا. ايران در مقابل تهديدها از مبدأ سرزميني عراق » سال ١٣٩٥ در دانشگاه عالي دفاع ملـي انجام شده که نتيجه تحقيق : تعداد ٧٦ عامل ژئوپليتيکي در قالب قـوت ، ضـعف ، فرصـت و تهديد بر راهبرد دفاعي نقـش آفرينـي کردنـد و درنهايـت موقعيـت راهبـردي ج .
ا. ايران نسبت به تهديدات از مبدأ سرزميني عراق دارند؟ جدول شماره ٤: فراواني تأثير عوامل ژئوپليتيکي انساني {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} تجزيه وتحليل سؤال دوم تحقيق : عوامل ژئوپليتيکي فرهنگي چه نقشـي بـر راهبـرد دفاعي ج .
ا. ايران نسبت به تهديدات از مبدأ سرزميني عراق دارند؟ جدول شماره ٥: فراواني تأثير عوامل ژئوپليتيکي فرهنگي {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با توجه به جداول بالا چون اختلافي بين ميانگين عوامل با مقدار آزمون وجود ندارد يا اختلاف کمتر از حد متوسط است ، فقط عامل رسانه ملي ج .