چکیده:
در روایتی از امام علی(ع) وجود مدائنی در آسمان که هر یک به عمودی از نور اتصال دارند، مطمح نظر قرار گرفته است. بعضی مراد از «مدائن سماء» را شهرهایی شبیه به شهرهای زمینی در آسمان دانسته اند و آن را حمل بر وجود زمین های متعدد در فضا کرده اند. برخی نیز بر جعلی بودن روایت مذکور تأکید کرده اند. بر این اساس نوشتار حاضر با عنایت به اختلاف برداشت ها، جهت تبیین چیستی مدلول روایت مذکور به بررسی متنی و سندی آن با تکیه بر روش های نقد حدیث پرداخته است. بر این اساس می توان با تکیه بر صحت سندی و معنای جامع و فراگیر«محصون بودن» برای واژه «مدائن» و «سیارات» برای «نجوم» در متن، به ترتیب به معانی «مدارهای سیارات» و «نیروی جاذبه خورشیدی» برای «مدائن سماء» و «عمود نور» دست یافت. همچنین طول عمود نور در متن حدیث و شعاع منظومه شمسی یعنی فاصله کمربند کوئیپر از خورشید با نظرداشت مرز بخش سیارهای (با تقریب بالا) برابر است.
In a tradition from Imam Ali (as), existence of some cities in heaven which related each of them to the column of light were mentioned.Some scholars believed that these heaven cities ((مداين سما are similar to our world cities but at the heaven, and some of them equals them with different earth in the universe and finally some of them believed that these traditions were fabricated.Regarding these diverse opinions about this tradition, this article goal is to clarify the meaning of tradition in the base of textual and documental (chain of transmit ion) analysis, emphasizing on the critical methods of traditions.According to this method regarding the comprehensive meaning of cities مداين)) and stars (نجوم) in the text, we can realize that "cites" equals the "orbits of planets" and "attractive force of sun"equals "the length of light column" in the text of tradition and the tedious of solar system (i.e.: destination of kuiper belt from sun regarding border of planet section)
خلاصه ماشینی:
همان گونه که پیشتر اشاره شد، ایـن تفسـیر رایـج تنها از آن علی بن ابراهیم نیست ، بلکه مجموعه املاهای او به شاگردش ابوالفضل العبـاس و روایاتی است که ابوالفضل العباس به سند خاص خود از طریق ابی الجارود از امـام بـاقر(ع ) نقل نموده است (سبحانی،١٣٩٤: ٢٧٨)، در مقدمـه تفسـیر سـند اول از علـی بـن ابـراهیم از محمدبن ابی عمیر، از حماد بن عیسی و او از امام صادق (ع ) روایت کرده اسـت (قمی،١٣٦٧: ١/ ٢٧).
بنابراین می توان روایت مذکور را ایـن گونـه معنـا نمـود کـه برای ستارگان و اجرام آسمانی مکان های محصونی وجود دارد شبیه زمـین هـای محصـون شما در زمین که هر کدام به عمودی از نور مربوط می شوند که طـول آن ٢٥٠ سـال اسـت .
از آنجایی که در آیات فراوانی از قرآن بـر وجـود یـک زمین تأکید شده و ظاهر روایت فوق از وجود شـهرهای متعـددی در آسـمان حکایـت مـی کند، برخی آن را متعارض با آیات قرآن که تنها به وجود یک زمین اشاره کـرده انـد، دانسـته اند و چون این روایت را نیز همچون روایات تفسیری دیگر ذیل آیه ١٢ سوره طلاق دانسـته اند، از آن به ظن غالب به افسانه های اسرائیلی تعبیر کرده که با اسـنادی جعلـی وارد حـوزه حدیث و تفسیر شده است (ر.