چکیده:
هدف از اجرای این پژوهش، طراحی الگوی شایستگی معلمان شیمی بود و با روش آمیخته انجام گرفت. بخش کیفی با اجرای دیکوم، شایستگیهای معلمان شیمی، مشخص و با مصاحبه و نشست تخصصی، ابعاد و مؤلفههای آن تعیین شد. جامعه آماری، خبرگان آموزش شیمی به تعداد ده نفر بود که با روش نمونهگیری هدفمند برای دیکوم انتخاب شدند. با مصاحبه و نشست تخصصی، ابعاد شایستگی، تعیین و سپس الگوی شایستگی طراحی و برای تأیید آن، پرسشنامه تدوین شد. روایی آن با نظرات متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 918/0 به دست آمد. جامعه آماری بخش کمی، 186 معلم شیمی در استان زنجان بود که با روش تصادفی و جدول مورگان، 144 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند. با گردآوری پرسشنامه و تحلیل دادهها با نرمافزار LISREL، با آزمون تحلیل عاملی تأییدی، روایی سازه تأیید شد. مدل از برازش مطلوبی برخوردار بود و رابطه معنیداری میان متغیرهای آشکار و سازههای پنهان (ابعاد) به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد: شایستگی معلمان شیمی در حوزه دانش و مهارت شامل شش بُعد مدیریتی، فناوری - پژوهش، دانش موضوعی، فرهنگی، تدریس حرفهای و دانش تربیتی و در حوزه نگرش و صفات رفتاری، شامل سه بُعد فردی، رفتاری- اجتماعی و حرفهای است.
The purpose of the research has been to design a competency model for chemistry teachers. It was conducted using a mixed method. In the qualitative section, via Dacum, chemistry teachers’ competencies were identified and its dimensions and components were also determined. The statistical population included experts in teaching chemistry through the interview and the specialized meeting. Ten experts were selected by purposeful Sampling for Dacum. Firstly, the dimensions of the competency were determined through the interview and the specialized meeting and then the competency was designed; a questionnaire was also designed to confirm it. Its validity was assessed using the comments of specialists and its reliability was obtained through Cronbach's alpha of 0.918. In the quantitative section, the statistical population included 186 chemistry teachers in Zanjan province. Applying the random method and according to Morgan table, 144 people were selected. After collecting the questionnaires, the data were analyzed using LISREL software; the validity of the construct was confirmed by CFA, and the Competency model was approved. The model had an acceptable fit for purpose. A significant relationship was found between obvious variables and hidden structures (dimensions). The research results showed that the competency of the chemistry teachers in the areas of knowledge and skills includes six dimensions of management, technology/research, subject knowledge, culture, professional teaching and educational knowledge, and in the areas of the attitude and behavioral characteristics, it includes three dimensions: individual, behavioral, and professional.
خلاصه ماشینی:
National Centre for Vocational Education Research )NCVER( توسعه ميدهد» و بر اساس اين آموزش مبتني بر شايستگي بر پايه هاي: مبتني بر شايستگي، مبتني بر برون دادها و نه درون داد فرايندمحور، صنعت محور و برنامه ريزي شده ، انعطاف پذير، عملکردمحور، قابليت ارزيابي معيار مرجع به جاي رويکردهاي هنجار مرجع استوار است (عبدالهي، ١٣٩٢).
جدول (٣) مقايسه دو رويکرد سنتي و شايستگي براي تحليل شغل از ديدگاه سانچز و لوين (رجوع شود به تصویر صفحه) به گفته دادجوي توکلي (١٣٩٠) ضرورت توجه به شايستگيهاي معلمان به عنوان يکي از مسائل زيربنايي در موفقيت برنامه هاي آموزشي از دهه ١٩٨٠ به بعد، ذهن برنامه ريزان آموزشي را به خود جلب کرده است .
جدول (٧) نگرش و صفات رفتاري (رجوع شود به تصویر صفحه) پرسش دوم پژوهش : الگو، اصول و متغيرهاي اصلي اين شايستگيها چيست ؟ پس از احصاي شايستگيهاي معلم شيمي (دانش ، مهارت نگرش و صفات رفتاري) براي دسته بندي و تهيه الگوي شايستگي، با پنج نفر از اعضاي شرکت کننده در کارگاه ديکوم ، مصاحبه و سپس نشست تخصصي بين آنها برگزار شد.
جدول (٩) ابعاد و مؤلفه هاي نگرش و صفات رفتاري شايستگيهاي معلمان شيمي (رجوع شود به تصویر صفحه) پرسش سوم پژوهش : اعتبار الگوي طراحي شده شايستگي معلمان شيمي از چه وضعيتي برخوردار است ؟ به منظور تأييد الگو و اعتبارسنجي آن پرسشنامه اي از متغيرهاي شايستگي (دانش ، مهارت و نگرش و صفات رفتاري) در پنج طيف ليکرت تدوين شد.
اين ابعاد و مؤلفه هاي دانش و مهارت و نگرش و صفات رفتاري، در نيم رخ الگوي شايستگي براي معلمان شيمي نشان داده شده است (شکل ١).