چکیده:
لقد نظم البحتري قصيدة في مدح المعتز بالله عند نزوله بقصر الكامل في النوروز، واختار الكامل وزناً للانسجام مع تسمية القصر، فقام بوصف هذا القصر الّذي لم يحفظ لنا التاريخ إلا توصيفات البحتري الدقيقة له. حاولنا في هذه الدراسة أن نكتشف مظاهر الكمال والاعتدال الّتي وردت في القصيدة، تعمّد الشاعر في الإتيان بها أم لم يتعمّد عن طريق المنهج السيميائي مع الاستعانة بالمنهج التحليلي الإحصائي. ويمكننا الاستنتاج بأنّ الشاعر تعمّد في اختيار الكامل نطاقاً وزنيّاً للقصيدة في قصر الكامل للتنسيق والتناسب معه، إلى جانب المظاهر الأخرى من الكمال والاعتدال، مثل الإتيان بالنوروز والاهتمام بجمالية القافية، بحيث يتبادر إلى ذهن القارئ أنّ البحتري قد تحدّى مهندسي القصر تحدّياً مكتوماً بأن يثبت أنّ القصر الّذي بناه لممدوحه أجدر بأن يتّصف بالكامل كما يشهد بذلك التاريخ.
بحتری شاعر مشهور عصر عباسی (و 284ق) به مناسبت افتتاح قصری به نام «کامل» و نزول معتز بالله خلیفه عباسی در ان، در موسم نوروز، در مدح خلیفه و توصیف این قصر، قصیدهای سروده است. این شاعر وزن کامل تام را برای قصیدهاش برگزیده که یاداور نام قصر است. شگفت اینکه امروزه از این قصر جز توصیفات دقیق بحتری چیزی باقی نمانده است. در این پژوهش کوشش شده است که بر اساس روش تحلیلی مبتنی بر امارهای متنوع، نشانههای کمال و اعتدال که در قصیده امده است استخراج و بررسی شود، خواه شاعر در اوردن این نشانهها تعمد داشته یا ناخوداگاه وارد شده است. نتیجه اساسی این پژوهش ان است که شاعر به عمد وزن کامل تام را برای قصیدهاش انتخاب کرده است که متناسب با نام قصر باشد، تا از این طریق تاریخ را به گواهی بگیرد که قصری را که او بر بحر کامل با دیگر نشانههای اشکار و نهانش برای ممدوح خود بنا کرده است، ماندگارتر از قصری است که معماران ان روزگار برای خلیفه بنا کرده بودند.
Al-Buhturi, the well-known Abbasid era poet (897 AD.) recited a poem on the occasion of the inauguration of a palace named "Kamel" and the comedown of the Abbasid caliph ،al-Mu‘tazz bi-’llah in Nowruz. In this poem he praised the caliph and described the palace. He used the Kamel metre (Bahr al-Kamel) for his poem to match it with the name of the palace. What impressive is that, now there is nothing left behind except the exact descriptions of al-Buhturi. In this analytic study which is based on the various statistics we tried to review the semiotics of perfection and moderation in the poem whether their use was intentional or unintentional.
We concluded that the poet, intentionally, used the Kamel metre for his poem in order to relate it to the name of the palace. By this, the poet wanted to prove to the history that the palace that he made with his Kamel metre and other clear and hidden semiotics is more indelible than the palace that the architects of that time built for the caliph.