چکیده:
هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی و بازنمایی قلمرو روششناسی در جغرافیای مطالعات برنامه درسی در ایران بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع کمی و از نظر هدف جزو پژوهشهای کاربردی بوده و به روش تحلیل مستندات انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، نشریههای تخصصی انجمن مطالعات برنامه درسی ایران بود که بهمنظور برآورد حجم نمونه از روش نمونهگیری تصادفی ساده (121 مقاله) استفاده شد. ابزار گردآوری دادهها، سیاهه وارسی تحلیل محتوا «دامنه قلمرو روششناسی در جغرافیای مطالعات برنامه درسی» و روش تجزیهوتحلیل دادهها براساس شاخصهای تحلیل توصیفی و تفسیری انتخاب شد. نتایج نشان داد قلمرو روششناسی در جغرافیای مطالعات برنامه درسی ایران، قلمرویی کوچک و محدود است. سهم کل مقالههای مرتبط با قلمرو روششناسی از تعداد 31 روش (74/91 درصد) تنها 16روش (36/47 درصد) بود که از این بین بیشترین فراوانی با تعداد 24مقاله (83/19درصد) به پژوهش کاوش تحلیل محتوا و کمترین فراوانی با تعداد 1 مقاله (83/0) به پژوهشهای پژوهش روایی، پژوهش تلفیقی، پژوهش نظریهای و پژوهش هنجاری تعلق داشته است. در پایان با توجه به یافتههای پژوهش، بهمنظور بهبود وضعیت و گسترش قلمرو روششناسی در جغرافیای مطالعات برنامه درسی در ایران پیشنهادهایی ارائه شد.
The purpose of the present study is to investigate and represent the methodology domain in the geography of curriculum studies in Iran. The research method is descriptive and quantitative and in terms of purpose is applied research and has been done by document analysis method. The statistical population of the study was specialized journals of Iranian Curriculum Studies Association which used simple random sampling method (121 articles) to estimate sample size. Data collection tools, content analysis checklist, "Domain of Methodology in Geography Curriculum Studies" and data analysis method were selected based on descriptive and interpretive analysis indices. The results showed that the methodology domain in the geography of the curriculum studies of Iran is a small and limited domain. Out of 31 articles (91.74%), only 16 (47.36%) of the total articles were in the field of methodology. Of these, 24 article (19.83%) had the highest frequency related to content analysis research and the least frequency with 1 article (0.83%) belonged to narrative research, combined research, theoretical research and normative research. Finally, according to the findings of the research, some suggestions were made to improve the status and extend the scope of methodology in the geography of curriculum studies in Iran.
خلاصه ماشینی:
همان طور که اشاره شد، در رابطه با ابعاد و قلمرو معرفتي يا به عبارتي ، حدود و ثغور رشته مطالعات برنامه درسي ميان صاحب نظران آن توافق نظر وجود ندارد و از سوي ديگر، قلمروي اين رشته همچنان به واسطه مطالعات و پژوهش هاي گوناگون در حال شناسايي يا گسترش موضوعي بوده که اين موضوع حاکي از پويايي و تحول مداوم رشته است .
curriculum research رشته است ، هدف از اجراي پژوهش ، افزودن به روش هاي پژوهش مختص مطالعات برنامه درسي يا استفاده از اين روش هاي اختصاصي و جديد به عنوان ابزاري در راستاي بعد اول يا همان قلمرو مطالعاتي است .
با توجه به موضوع تخصصي اين پژوهش (قلمرو روش شناسي مطالعات برنامه درسي) و از آنجايي که يافته هاي پژوهشي پايان نامه ها، رساله ها و طرح هاي پژوهشي متنوع و با دامنه موضوعي گسترده يک حوزه علمي ، به صورت مقاله علمي تدوين و در يکي از نشريه هاي تخصصي منتشر ميشود (سرمد، بازرگان و حجازي ، ١٣٩١، ص ٣٢٧) بنابراين ، جامعه آماري اين پژوهش ، پنج نشريه تخصصي انجمن مطالعات برنامه درسي ايران ٢ بود.
جدول (١) دامنه قلمرو روش شناسي در جغرافياي مطالعات برنامه درسي (به تصویر صفحه مراجعه شود) يافته ها براي پاسخگويي به پرسش هاي پژوهش ، در گام اول ، نمونه آماري متناسب با جامعه آماري به روش تصادفي منظم انتخاب شد که نتايج آن در جدول (٢) ارائه شده است .
همچنين ميتوان نتايج پژوهش حاضر را که به قلمرو روش شناسي اختصاص دارد با قلمرو ديگر جغرافياي مطالعات برنامه درسي يا به عبارت ديگر، قلمرو موضوعي که توسط کرمي و حجازي و طباطبائي (١٣٩٤)، و احمدي (١٣٨٩) بررسي شده است ، مقايسه کرد.