چکیده:
زمینه و هدف: قلدری و قربانیشدن به عنوان مشکلات متداول مدارس مطرح شدهاند. بررسی پژوهشها نشان میدهد با وجود نقش پررنگ خانواده در شکلگیری قلدری و قربانیشدن، مطالعه همه عناصر ارتباطی موجود در خانواده چندان مورد توجه قرار نگرفته است. پژوهش حاضر با هدف پیشبینی قلدری و قربانی شدن در دانشآموزان بر اساس کیفیت ارتباط زناشویی، والد-فرزند، و خواهر- برادر انجام شد.
روش: طرح این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تمامی دانشآموزان پسر متوسطه اول ناحیه یک شهر رشت به همراه والدین آنها در سال تحصیلی 99-98 بودند که تعداد 355 نفر از آنها به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس قلدری ایلی نویز (اسپلاگه وهولت، 2001) مقیاس رابطه والد- فرزند (فاین و همکاران، 1983) و مقیاس سنجش روابط خواهر- برادر (فرمن، 1985) و فرم تجدیدنظر شده مقیاس کیفیت زناشویی (باسبی و همکاران، 1995) بود که به صورت گروهی بر روی الدین اجرا شد. در پایان داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه همزمان در محیط نرم افزار spss-20 تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد متغیرهای قدرت خواهر/ برادر و خشم به پدر توانستند ب هطور مثبت و معنی داری به ترتیب 22 و 7 درصد از واریانس متغیر قلدری را پیشبینی کنند. همچنین متغیرهای تعارض خواهر/ برادر و نارضایتی از مادر توانستند به طور مثبت و معناداری به ترتیب 22 و 16 درصد از واریانس متغیر قربانیشدن را پیش بینی کنند ( 001/0>p). نتایج همچنین نشان داد متغیرهای ارتباط زناشویی، ارتباط با مادر، عاطفه مثبت به پدر، و ارتباط با پدر توانستند به طور منفی و معناداری به ترتیب 15، 13، 37و16 درصد از واریانس متغیر قلدری را پیشبینی کنند. همچنین متغیرهای عاطفه مثبت به پدر، درآمیختگی پدر، و ارتباط با پدر توانستند به طور منفی و معناداری بهترتیب 26، 38و 20 درصد از واریانس متغیر قربانی شدن را پیشبینی کنند ( 001/0>p).
نتیجه گیری: نتایج نشان داد کیفیت ارتباطهای درون خانواده (ارتباط زن- شوهر، والد-فرزند، خواهر-برادر) پیشبینی کننده قلدری و قربانیشدن فرزندان بودند. استلزامهای نتایج بهدست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.
Background and Purpose: Bullying and victimization are already common problems in schools. Research shows that despite their significant role in shaping bullying and victimization, the components of family relationships have not been studied enough in this regard. Thus, the present research aimed to predict bullying and victimization among students, based on the quality of marital, parent-child, and sibling relationships.
Method: This research employed a descriptive correlational design. The population consisted of all boys studying at the first cycle of the secondary school (i.e. grades 7, 8, & 9) in District 1 of Rasht in the academic year 2019-2020 and their parents. A total of 355 individuals were selected from this population through a convenience sampling. The study tools included Illinois Bully Scale (Espelage & Holt, 2001), the Parent-Child Relationship Survey (PCRS) (Fine et al., 1983), Revised Dyadic Adjustment Scale (RDAS) (Busby et al., 1995), and the Sibling Relationship Questionnaire (SRQ) (Furman, 1985). Data were analyzed by multivariate regression and Pearson correlation techniques.
Results: Status/power in sibling relationships and anger toward father were significant positive predictors which accounted 22 and 7 % of the variance in bullying, respectively. Also, 22 and 16 % of the variance in bullying were predicted significantly and positively by sibling conflict and resentment towards mother (p
Conclusion: The above-mentioned results suggest that the quality of intra-family relationships (i.e. marital, parent-child, and sibling relationships) may predict children's involvement in bullying both as bullies and victims. The implications have been described in the article.