چکیده:
هدف این پژوهش مقایسه توانایی خودتعیینگری و مولفههای آن در افراد با آسیب شنوایی، بینایی و بدون آسیب بود. نمونه پژوهش116 نفر (32 نفر با آسیب بینایی، 21 نفر با آسیب شنوایی و 63 نفر بدون آسیب) ازافراد با آسیب شنوایی، بینایی و بدون آسیب شهر شیراز بودند. افراد با آسیب شنوایی و بینایی با روش نمونهگیری در دسترس و افراد بدون آسیب با روش نمونهگیری تصادفی چندمرحلهای انتخاب شدند. از پرسشنامه توانایی خودتعیینگری گومز - ولا، وردوگو، جیل، گوربلا و همایر برای سنجش توانایی خودتعیینگری استفاده شد. تحلیل دادهها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یکراهه و آزمون تعقیبی شفه تحلیل شد. نتایج نشان داد که توانایی خودتعیینگری افراد بدون آسیب بهطور معنیداری بیشتر از توانایی خودتعیینگری افراد با آسیب شنوایی و بینایی است. شایانذکر است که بین توانایی خودتعیینگری افراد با آسیب شنوایی و بینایی تفاوت معنیداری مشاهده نشد. نتایج تحلیل واریانس (مانوا) نشان داد که توانایی خودتعیینگری افراد بدون آسیب در خردهمقیاسهای استقلال رفتاری و توانمندسازی روانشناختی نسبت به افراد با آسیب شنوایی و بینایی بهطور معنیداری بالاتر بود. همچنین در هیچیک از خردهمقیاسهای توانایی خودتعیینگری بین افراد با آسیب شنوایی و بینایی تفاوت معنیداری مشاهده نشد. با توجه به یافتههای این پژوهش میتوان بیان کرد که آموزش توانایی خودتعیینگری برای افراد با آسیب شنوایی و بینایی ضروری است.
The aim of the research was comparison of self-determination ability and its
components in individuals with hearing or visual impairment, and without impairment.
The research sample consisted of 116 people (32 people with visual impairment, 21
people with hearing impairment, and 63 people without impairment) from individuals
with hearing or visual impairment, and without impairment in the city of Shiraz city.
Individuals with hearing impairment and visual impairment were selected through
convenience sampling and individuals without impairment were selected through
multistage random sampling. To measure the Self-determination, the Self-
Determination Questionnaire (Gomez-vella Verdugo, Gil, Corbella, & Wehmeyer) was
used. Data were analyzed by using one-way analysis of variance and Scheffe test. The
results showed that the self-determination ability of individuals without impairment was
significantly higher than individuals with hearing impairment and visual impairment. It
is worth noting that there was no significant difference in self-determination ability
between individuals with hearing impairment and visual impairment. The results of
analysis of variance (MANOVA) showed that the self-determination ability of
individuals without impairment was significantly higher than individuals with sensory
impairment in the subscales of autonomy and psychological empowerment. Also, there
was no significant difference in none of the subscales of self-determination between
individuals with hearing impairment and individuals with visual impairment. According
to research findings, it can be said that training of self-determination abilities is
necessary for individuals with hearing impairment and visual impairment