چکیده:
امروزه با توجه به اهمیت موضوع تغییر اقلیم، بررسی روند پارامترهای اقلیمی و هیدرولوژیکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش، روند پارامترهای دمای حداکثر، حداقل و متوسط، تبخیر، بارش، رطوبت نسبی و میزان جریان ورودی در مقیاس زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در چهار سد شهید عباسپور، دز، کرخه و مارون در جنوب غربی ایران مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، علاوه بر استفاده از آزمون من-کندال عادی (MK) از آزمون من-کندال با حذف کامل اثر خودهمبستگی (MMK) برای تحلیل روند استفاده شد. همچنین شیب خط روند با روش ناپارامتری تخمین گر شیب سن محاسبه گردید. از جمله نتایج این پژوهش می توان به وجود روند افزایشی در دمای متوسط و تبخیر و روندی کاهشی در میزان بارندگی اشاره کرد. همچنین نتایج نشان داد که در همه ی سدهای مورد مطالعه روندی کاهشی در مقدار جریان ورودی به مخزن سدها وجود دارد که این کاهش در مقیاس سالانه به ترتیب در سدهای دز و کرخه بیشترین و در سدهای مارون و شهید عباسپور کمترین مقدار را دارد. همچنین استفاده از آزمون اصلاح شده من-کندال باعث کاهش آماره Z من-کندال شده است. از نتایج این پژوهش می توان در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
با توجه با اهمیت بررسی روند پارامترهای هیدرولوژیکی و اقلیمی و نقـش مهـم سـدها در مدیریت و برنامه ریزی منابع آب ، در این پژوهش با استفاده از آزمون من -کندال مرسـوم (MK) و آزمـون مـن - کندال اصلاح شده با حذف کامل اثر خودهمبسـتگی (MMK) بـه بررسـی و تحلیـل رونـد پارامترهـای دمـای حداقل ، حداکثر و متوسط ، تبخیر، بارش ، رطوبت نسبی و میزان جریـان ورودی بـه سـدهای شـهید عباسـپور، کرخه ، دز و سد مارون در استان خوزستان در مقیاس ماهانه ، فصلی و سالانه پرداخته میشـود.
با توجه به نتایج این جدول ها در طی ٣١ سال دوره مورد مطالعه ، بیشترین میزان معنیداری دمای حداکثر در ماه دی و با مقدار آماره ٥٦٧=(Z)MK مشاهده شده است .
مطابق با نتایج حاصل از آزمون روند جریان ورودی به مخزن سد دز، در تمامی ماه ها و در مقیاس های زمانی فصلی و سالانه روندی کاهشی و بیشتر معنیدار وجود دارد.
در مقیاس زمانی فصلی نیز روندی افزایشی در داده های دمای متوسط در دوره آماری مورد مطالعه مشاهده شده است .
مطابق با نتایج جدول (٧)، در مقیاس سالانه نیز روندی معنیدار و کاهشی با مقداری برابر با ٢٠٠/٥٥ مترمکعب برثانیه در ٢١سال دوره آماری مورد مطالعه در جریان ورودی به سد کرخه مشاهده شده است .
با بررسی داده های دبی ورودی به مخزن سد مارون در طی ٢٢ سال دوره آماری مورد مطالعه ، در بیشتر ماه ها روندی کاهشی و غیرمعنیدار مشاهده شده است .
Streamflow trends and hydrological response to climatic change in Tarim headwater basin, Journal of Geographical Sciences, 7(1): 51– 61.