چکیده:
جمهوری اسلامی ایران، برخاسته از متن مردم و مبتنی بر گفتمان دینی و الهی، تا کنون توانسته است با ایجاد و تقویت نهادها و ساختارهای متناسب با نظام سیاسی خویش الگویی منحصربهفرد به منظور ادارة امور مردم در ابعاد مختلف ارائه کند. بر این اساس توجه به آرمانها در قالب ساختارها و نهادها و رویکردها نقشی بیبدیل در استحکام ساخت درونی نظام دارد. در این مقاله، با استفاده از روش توصیفیـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانهای و پیمایشی، شوراها به مثابة یک نهاد برآمده از رأی مردم و الگوی پارلمان محلی به عنوان متغیر مستقل و «استحکام ساخت درونی» به عنوان متغیر وابسته تعریف و ضمن شناسایی ابعاد و پیشینة شوراها جایگاه شورا در اندیشة اسلامی تبیین شده است. بر اساس نتایج حاصله میتوان گفت شوراها از طریق چهار بعد مهم و تأثیرگذارـ یعنی مشارکت، توزیع، نفوذ، هویتـ در قدرت و استحکام ساخت درونی با ایفای نقش بیبدیل در چهار محورِ تحکیم و تقویت انسجام ساخت درونی از طریق هویتبخشی به نقش افراد، تقویت نفوذ نظام اسلامی در سطوح مختلف مردم و جامعه، تحقق مشارکت حداکثری و نقش مردم در حاکمیت، و توزیع عادلانة منابع بر اساس داشته و خواستههای بومی و ملی تأثیرگذارند و شوراها از میان این محورها بر تحقق مشارکت حداکثری و نقش مردم در حاکمیت نسبت به سایر محورها اثرگذاری بیشتری داشتهاند.
Up until now, Islamic Republic of Iran – rising from among people and adopting a religious and divine discourse – has provided a unique model of the administration of people’s affairs in various dimensions through the creation and enhancement of institutions and structures appropriate to its political system. Accordingly, the consideration of ideals in the form of structures, institutions, and approaches is an issue that has a unique role in strengthening the internal structure of this political system. In this article, using the descriptive-analytical method and collecting data through document analysis, library research, and survey methods, city council – as an institution rising from the public vote and a phenomenon similar to local parliament – are defined as the dependent variable. Moreover, in line with the identification of the dimensions and history of these councils, the position of council in Islamic thought is discussed. According to the obtained results, it can be maintained that councils’ importance has four important and effective aspects, namely participation in, distribution of, penetration in, and formation of the identity of power and internal structure strength. To this end, they play roles in four directions, namely strengthening the internal structure cohesion through providing identity to individuals’ roles, enhancing the influence of the Islamic political system in various layers of people and society, fulfilling the maximum participation of people and the role of people in governance, and the just distribution of resources based on reality and the local and national desires. It was found that councils have had greater effectiveness in the fulfillment of maximum participation and involvement of people in governance compared to other directions.
خلاصه ماشینی:
بر اساس نتايج حاصله ميتوان گفت شوراها از طريق چهـار بعـد مهـم و تأثيرگذارـ يعني مشارکت ، توزيع ، نفوذ، هويت ـ در قدرت و استحکام ساخت دروني با ايفاي نقش بيبديل در چهار محور تحکيم و تقويـت انسجام ساخت دروني از طريق هويت بخشي به نقش افراد، تقويت نفوذ نظام اسلامي در سطوح مختلف مردم و جامعه ، تحقـق مشـارکت حداکثري و نقش مردم در حاکميت ، و توزيع عادلانۀ منابع بر اساس داشته و خواسته هاي بومي و ملي تأثيرگذارند و شوراها از ميـان ايـن محورها بر تحقق مشارکت حداکثري و نقش مردم در حاکميت نسبت به ساير محورها اثرگذاري بيشتري داشته اند.
در اين ميان ميتوان به ضـرورت توجـه بـه اسـتحکام سـاخت دروني نظام در بيانات مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) اشاره کرد که ميفرمايد: «آنچه براي نظام جمهوري اسلامي حائز اهميت است اسـتحکام سـاخت درونـي نظـام جمهـوري اسـلامي اسـت ، استحکام دروني ملت ايران است ؛ همان چيزي که از روز اول تا امروز توانسته است اين کشـور را حفظ کند؛ اتحاد ملي، توجه به آرمان هاي والاي نظام جمهوري اسلامي، توجه به عزت ملي.
اين نهاد در طول حکومت پهلـوي اوج و فرودهايي را پشت سر گذاشت تا اينکه با روي کار آمدن نظام جمهوري اسلامي ايران امـام خميني (ره ) در فرماني خطاب به شوراي انقلاب در تـاريخ ١٣٥٨/٠٢/٠٩ فرمـود در جهـت اسـتقرار حکومت مردمي در ايران و حاکميـت مـردم بـر سرنوشـت خـويش ، کـه از ضـرورت هـاي نظـام جمهوري اسلامي است ، لازم ميدانم بيدرنگ به تهيۀ آيين نامۀ اجرايـي شـوراها بـراي ادارٔە امـور محل شهر و روستا در سراسر ايران اقدام و پس از تصويب به دولت ابلاغ کنيد تا دولت بلافاصـله به مرحلۀ اجرا درآورد.