چکیده:
زمینه و هدف: کتاب آدابالحرب و الشجاعه تالیف منصوربن مبارکشاه معروف به «فخر مدبّر»، از نویسندگان سده ششم و هفتم هجری است. متون نثر پارسی قرن ششم و هفتم هجری بیشتر بسمت نثر متکلّفانه و مصنوع گرایش دارد اما نثر کتاب آدابالحرب و الشجاعه، ساده و بیپیرایه است؛ هرچند مانند بسیاری از کتابها در مقدمه و دیباچه کتاب، نثر اندکی ادیبانه است.
روش مطالعه: در این مقاله، کتاب آدابالحرب و الشجاعه از نظر سبکشناسی، به روش اسنادی و کتابخانهای بررسی میشود.
یافتهها: در متن، جملهها اغلب کوتاه است. ترتیب اجزای جمله رعایت شده است. جملهها و واژگان مترادف کاربرد فراوانی دارند. از دیگر ویژگیهای سبکی این کتاب کاربرد همزمان دو حرف ربط «که تا»، استفاده از «واو عطف» برای پیوند جملهها بجای نقطه، کاربرد حرف اضافه مرکب «از برای»، استفاده از قیدهای «فی الفور، الحال، فیالحال، آن حال»، عدم استفاده از حروف ربط و آوردن افعال بصورت صیغه فاعلی، استفاده از حرف پیشوند «ب» بر سر افعال بویژه فعل ماضی است. صور خیال همچون تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز و نیز عناصر بدیعی، برخلاف آثار مولّفان همعصر فخر مدبّر در آدابالحرب، کمکاربرد است که گاه نویسنده متناسب با متن، آنها را بکار برده است. از نظر فکری از مسائل اخلاقی و حکمی مانند: قطعی بودن مرگ، پند و اندرز، رعایت حزم و احتیاط، اغتنام فرصت، آرایش جنگی و شیوههای نبرد و ابزار و آلات جنگ، نیز ذکر اوصاف مستحسن پادشاهان، فرمانروایان، وزراء و فرماندهان سپاه سخن گفته است.
نتیجهگیری: نثر آدابالحرب از جمله نثرهای علمی است و نویسنده آن گرایشی به اظهار فضل در عربیدانی و مغلقنویسی نداشته است. در متون تعلیمی شیوه سادهنویسی بهترین راه انتقال مطلب است که فخر مدبر کاملا به آن پایبند بوده است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: The field and purpose: The book of <adab-Al-Harb, Va-shaja-ah> [War and Bravery etiquettes] has, written by Mansoor-ibn-Mobarak Shah, so- called <Faxr-e- Modabber>, who is one of the writers in 6th and 7th of AH- centuries [Anno Hegirae of after Higrah]. Persian prose texts of 6th and 7th AH- centuries, are mostly tend to ornamented and artifact, but the prose of <Adab-Al-Harb, Va-Shoja-ah>, is simple and unvarished; howere, like many other books, party is literaly in preface and introduction.
METHODOLOGY: In this issue, the book of Adad-Al-harb, va-shoja-ah, from astylistic point of view, is analysed by the use of a predicative and library approach.
FINDINGS: The results show that most sentences in the text, are brief; Arrangent of sentences, is considerd. There are many applications of sentences and synonyms. One of the other style characteristics of this book is using of two conjunctions <as then>, the use <and> as a conversation instead of dot, the use colplex proposition <in-with>, the use of adverbs such as <immediately, now, just, in case>, not use of conjunctions and the use of verbs, as nominative case, the use of prefix <b> on the top of verb, specially in the past form. I maginal Figures of speech such as allegory, metaphor, allusion, imagery and rhetorical in gradient, in Adan-Al- Harb, va-shoja-ah are low in use, unlike the works of contemprary authors, that sometime are used by the author according to the text. Intellectually there are, some of moralities and acts such as: certainty of death, advices, caution and care, grab the opportunities, formation and bttling strategies, weapons ans forces arrangement, and talked do out the king’s goodness, rulers, ministers and commonders.
CONCLUSION: The prose of Adob- Al- Harb is such as scoentifics and the writer has no attitude to pontificate about his knowedge of Arabic and absrtusing. Simplicity in the educational texts, is the best way to translating the issue, that faxr was completely bounded to it.
خلاصه ماشینی:
تکرار کلمات : اين نوع تکرار، از ديگر مقوله هاي تکرار آوايي و يکي از عوامل موسيقيساز در کلام است که در رساندن مفهوم و مقصود گوينده مؤثر واقع ميشود که در کتاب آداب الحرب به گونه هاي اسم ، حرف ، فعل بکار رفته و گاه در قالب تکرار واژه يا عبارت در پايان جمله ، بصورت قرينه آمده است : «و شهري هري و مرو و سمرقند و به زمين اسپاهان شهر که آن را جي خوانند و به زمين يونان شهر هيلاقوس و به زمين بابل روشنک به نام زن خويش او بنا کرد» (همان : ص ١٠).
در کاربرد «اندر» در چهل صفحه از کتاب آداب الحرب ، مواردي از شکل اول و دوم آمده که در معاني زير بکار رفته است : - مترادف «دربارة»: «اندر آنچه پادشاهان را بايد که زندگاني بر اين جمله کنند» (همان : ص ١١٦).
در کتاب آداب الحرب نيز به اين مهم اشاره شده است : «در تواريخ و قصص اخبار چنين خوانده و آمده است که مر آدم را عليه السلام فرزندان بسيار بود» (همان : ص ٦).
تمثيل (ارسال المثل ): در کتاب آداب الحرب کاربرد تمثيل يا ارسال المثل بسامد بالايي ندارد و فقط شش مورد در اين کتاب وجود دارد که بيشتر آنها مثلهاي عربي است و بلافاصله بعد از ذکر آنها، ترجمۀ فارسيشان ميآيد؛ گويا برخي از مخاطبان مؤّلف ، زبان عربي نميدانستند و مواردي که بعنوان ضرب المثل آمده است ، با عبارت «در مَثَل آمده است » آغاز ميشود.