چکیده:
خلیج فارس مهمترین خطه آبی منطقه است که علاوهبر ظرفیتهای گوناگون فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، با بهرهمندی از منابع سرشار نفت و گاز، اهمیتی راهبردی در تعاملات بینالمللی دارد. برخی از تحلیلگران روابط بینالملل معتقدند که مهمترین شرایط استمرار بقا و حضور فعال در عرصههای ملی، منطقهای و بینالمللیِ کنونی، توجه به منافع ملی است. تأمین منافع ملی ج.ا.ایران در خلیج فارس، نیازمند شناخت عوامل تأثیرگذار در این حوزه است .هدف اصلی تحقیق، ارائه طرح راهبردی تأمین منافع ملی ج.ا.ایران در خلیج فارس است. طرح راهبردی تأمین منافع ملی ج.ا.ایران در خلیج فارس، نیازمند شناخت ابعاد، مؤلفهها و عوامل تأثیرگذار در این حوزه است.
این تحقیق از نوع کاربردی توسعهای، روش آن موردی ـ زمینهای و حجم نمونه آماری تحقیق 54 نفر است. روش گردآوری اطلاعات، میدانی و کتابخانهای بوده که با تحلیل عمیق مبانی نظری، عوامل مؤثر بر منافع ملی ایران در خلیج فارس را احصا نموده، سپس در قالب پرسشنامه با استفاده از تحلیلهای کمی و کیفی بهصورت آمیخته نسبت به استانداردسازی و بومیسازی این عوامل در محیط عملیات مشترک اقدام شده است. براساس تجزیه و تحلیل بهعملآمده و با استفاده از ابزار IFE و EFE تعداد 93 عامل (25 قوت، 17 ضعف، 24 فرصت و 27 تهدید) شناسایی و سنجش شده و نهایتاً به روش SWOT راهبردها تدوین و نسبت به تعیین اولویت اجرایی آنها با استفاده از روش QSPM اقدام شده است. براساس نتایج تحقیق، برای تدوین طرح راهبردی تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس تعداد 11 راهبرد احصا گردید و در انتها ﭘﺲ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻮاﻣﻞ دروﻧﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ و مشخصشدن نقاط موجود و مطلوب، وضعیت موجود کشورمان در حوزه منافع ملی در خلیج فارس در ربع رقابتی ارزیابی شده است.
Some analysts believe that the most important condition for continued survival and active presence in regional and international arenas is to pay attention to national interests. Securing Iran national interests in the Persian Gulf requires recognizing the influential factors in this field. The purpose of this study is to present a strategic plan to secure the national interests of the Islamic Republic of Iran in the Persian Gulf. Is the domain This research is of applied development type and its method is case-context. The statistical sample size of the research is 54 people. The method of collecting field and library information is through the in-depth analysis of theoretical foundations, the factors affecting the national interests of Iran in the Persian Gulf and then in the form of a questionnaire using quantitative and qualitative analysis mixed with standardization and localization of these factors have been done in the environment of joint operations. Based on the analysis and using IFE and EFE tools, 93 factors (25 strengths, 17 weaknesses, 24 opportunities and 27 threats) were identified and measured, and finally, by SWOT method, strategies were developed and their priority was determined. It is done using QSPM method. Based on the results of the research, to formulate a strategic plan for securing national interests c. ا. Iran has 11 strategies in the Persian Gulf. Out of 7 times, the current situation of our country in the field of national interests in the Persian Gulf has been evaluated in a competitive quarter.
خلاصه ماشینی:
طرح راهبردي تأمين منافع ملي جمهوري اسلامي ايران در خليج فارس 1 محمداقبال علياصغري دريافت مقاله : ١٣٩٩/١١/٠٣ تأييد مقاله : ١٤٠٠/٠٦/٠٨ چکيده خليج فارس مهم ترين خطه آبي منطقه است که علاوه بر ظرفيـت هـاي گونـاگون فرهنگـي، سياسـي و اقتصـادي، بـا بهره مندي از منابع سرشار نفت و گاز، اهميتي راهبـردي در تعـاملات بـين المللـي دارد.
براساس نتايج تحقيق ، براي تدوين طـرح راهبـردي تـأمين منـافع ملـي جمهوري اسلامي ايران در خليج فـارس تعـداد ١١ راهبـرد احصـا گرديـد و در انتهـا پس از تحليل عوامل دروني و خارجي و مشخص شدن نقاط موجود و مطلوب ، وضعيت موجود کشورمان در حوزه منافع ملي در خليج فـارس در ربع رقابتي ارزيابي شده است .
با اين اوصاف خليج فـارس مهـم تـرين خطـه آبـي منطقـه اسـت کـه عـلاوه بـر ظرفيت هاي گوناگون فرهنگي ، سياسي و اقتصادي ، با بهره مندي از منابع سرشار نفت و گـاز، اهميتـي راهبردي در تعاملات بين المللي دارد؛ بنابراين امنيت و ثبات پايدار در حوزه خليج فـارس بـه عنـوان يک پيش درآمد اصلي براي تحقق هرگونه فعاليت توسـعه اي ، عمـلا مسـتلزم همـاهنگي و همکـاري شفاف همه کشورهاي منطقه در دستيابي به منـافع مشـترک و گسـترش تعـاملات راهبـردي درايـن منطقه مي باشد.
در اين ميان منطقه خليج فـارس ، بـه علت تسلط بر ذخاير عظيم ، قـدرت توليـد و تـوان صـادراتي قابـل توجـه ، در حقيقـت مرکـز ايـن تحولات و وقايع مهم بوده است و هست و تقريبا همه کشورهاي جهان ، کم و بيش بـه ايـن حـوزه وابسته اند و حياط اقتصادي و نظامي ـ سياسي بسـياري از ايـن کشـورها ـ بـه خصـوص کشـورهاي عربي، غرب و ژاپن ـ به ادامه بيوقفه جريـان نفـت از حـوزه خلـيج فـارس وابسـته اسـت (الهـي، ١١٣:١٣٩٦)؛ بنابراين خليج فارس از مهم ترين مخازن انرژي جهان بـه شـمار مـيآيـد کـه در تـأمين انرژي آينده جهان ، نقشي اساسي برعهده دارد.