چکیده:
از مهمترین ابعاد تربیتی زیارت، که نقش بسزایی در رشد و ارتقای عاطفی و انگیزشی زایر ایفا کرده و زمینهساز ایجاد کنشها و رفتارهای بهنجار او را فراهم میآورد، تربیت عاطفی است که بازتاب این نوع از تحریک عواطف و انگیزشسازی را میتوان در زیارتنامههای معصومان علیها السلام پیگیری و مشاهده کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی، کارکرد زیارت در رشد و ارتقای تربیت عاطفی زایر را در خلال بیان گونههای مختلف تربیت عاطفی، با بررسی دیدگاه اسلام و روانشناسی معرفی کرده، و به تحلیل آیات و احادیث و نیز یافتههای علمی جدید در این زمینه در ضمن زیارت جامعه کبیره پرداخته است. بررسیها نشان میدهد که زیارت بهعنوان واقعیتی دینی با تحریک عواطف و ایجاد انگیزه، روح و روان فرد را مورد تاثیر قرار داده و زمینه را برای خلق عواطف سالم، همچون آرامش، احساس امنیت، امیدآفرینی و همچنین مهار احساسات غلط و زدودن عواطف ناسالم همچون وابستگیهای غلط و احساس تنهایی فراهم میکند.
One of the most important educational aspects of pilgrimage, which plays a significant role in the emotional development and motivation of the pilgrim and provides the basis for his or her normal actions and behaviors is emotional education, which, the reflection of this type of education, can be observed in the Ziyara-text of the infallible Imams. Using a descriptive-analytical method and focusing on the verses of the Holy Qur'an as well as the narrations and psychology this paper studies the role of pilgrimage to the Ahl al-Bayt (PBUT) on the emotional education of the pilgrim with emphasis on Ziyara al-Jami'a al-Kabira. The results show that pilgrimage as a religious reality affects the emotions of pilgrims and provides the basis for the formation of healthy emotions such as peace, feelings of security, hope and control of wrong feelings and the elimination of unhealthy emotions such as wrong attachments and feelings of loneliness.
خلاصه ماشینی:
در میان آنها زیارت جامعۀ کبیره از مهمترین زیاراتی است که از ائمه اطهار( برای ما روایت شده است؛ این زیارتنامه فشردهای از عقاید مکتب اهلبیت( را دربر دارد و مقامات حقه پیشوایان هدایت و جایگاه والای ایشان نزد خدای عزوجل را آشکار میسازد و نشان میدهد که آن بزرگواران جایگاههای معرفت خدا، منزلگاههای برکت خدا، معدنهای حکمت خدا، خازنان علم خدا، حافظان سر خدا، حاملان کتاب خدا، وارثان رسول خدا و ذریه آن حضرت میباشند.
زیارت جامعهکبیره به دو طریق بر امنیت و آرامش روانی زائر تأکید میکند: ازآنجاکه آرامش و سکینه تنها بر دلهای مؤمنان عارض میشود (رعد: 28)، زیارت جامعه کبیره تأکید فراوانی بر بحث ایمان دارد؛ تا جاییکه تمام عبارتهایش بر مدار ایمان و توحید میگردد؛ چنانکه امام هادی علیهالسلام مبنا و محور اصلی زیارت جامعه را ایمان توحیدی بیان میکند؛ به اینگونه که در آداب آغازین زیارت جامعه شهادت به وحدانیت خداوند آمده و در بخشهای دیگر از این زیارت همان شهادت ابتدایی را بهگونهای کاملتر و همصدا با ملائکه و صاحبان علم تکرار میکند (صدوق، 1413ق، ج2، ص611).
یکی از مواردی که تأثیر بالایی در افزایش روحیه امید دارد و موجب ایجاد خوشبینی درباره آینده و اعتمادبهنفس میشود، زیارت ائمه اطهار( است؛ چراکه در هنگام زیارت، زائر تمام توجهش به امام بهعنوان انسان کاملی که مظهر رحمت و بخشش خداوند متعال است معطوف میشود و باور دارد امام قادر است از او دستگیری کند و به بهترین وجه کمک رساند و درنهایت وی را به مسیر سعادت و رستگاری هدایت کند.
برخی از عوامل و مواردی که سبب ایجاد انگیزۀ امیدواری در انسان میشود و در زیارت جامعه آمده است، چنین است: ـ امید به رحمت الهی: «مَعْدِنَ الرَّحْمَةِ»؛ معدن رحمت و «وَ مَسَاكِنِ بَرَكَةِ اللَّهِ»؛ قرارگاه برکت خداوند (صدوق، 1413ق، ج2، ص610).