چکیده:
نظامهای ارزشی در حال تغییری که در حوزهی خانواده بر آنها تأکید شده و تحت عنوان ارزشهای خانوادگی مدرن نام برده میشوند، در کنار ارزشهای خانوادگی سنتی قرارگرفته و جوامع را با تردید در عقاید و ارزشهای تشکیلدهندهی هویت فرهنگی جامعه مواجه میسازند. به دلیل اهمیت این مسئله، موضوع مقالهی حاضر بررسی عوامل مؤثر بر ارزشهای خانوادگی در ایران است، این بررسی به شیوه چندسطحی با تمرکز بر تحلیل ثانویهی دادههای پیمایش وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعهی ایران و همچنین نتایج حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 و با بررسی عوامل مؤثر بر ارزشهای خانوادگی در دو سطح خرد و کلان انجام گرفته است. واحد مطالعه در سطح خرد فرد بوده و در سطح کلان استان بهعنوان واحد مطالعه انتخاب شده است. بر اساس نتایج مطالعه، بین متغیرهای اعتماد اجتماعی، استقلال فردی، مصرف رسانه و پایگاه اقتصادی اجتماعی با ارزشهای خانوادگی مدرن، رابطه مثبت و معنیدار بوده و رابطهی بین دینداری با ارزشهای خانوادگی مدرن نیز منفی و معنیدار بوده است. نتایج تحلیل چندسطحی نیز نشان داد که تفاوت معنیداری در ارزشهای خانوادگی مدرن بین استانهای کشور وجود دارد. به این معنا که تفاوت میانگین بین استانهای کشور ناشی از تصادف نبوده و تابعی از متغیر سطح کلان، یعنی میزان توسعهیافتگی است.
This paper uses a meta-analysis to comparatively evaluate the factors related to childbearing in Iran studies. The analysis is based on 26 studies, which 16 are about fertility desires and 10 are about childbearing attitudes. The results suggest that several factors have negative effect on fertility desires named: education, marriage age, and number of children, social-economic participation, and individualism, attitude to employment, foreign media and internet. As well as, age, rural living, income, religiosity, social protection, number of siblings, and life quality have positive effect on fertility desires, which among them individualism (-0/296) and number of children (-0/224) have the most effect sizes. The results also suggest that income and age difference between spouses have positive effect on childbearing attitude and cultural investment, education, social-economic status, age, and virtual networks have negative effect on childbearing attitudes, which income (0/272) and age (0/258) have the most effect sizes. Therefore there are a lot of social factors which have important role in determining childbearing in Iran and social planners should pay attention to them.
خلاصه ماشینی:
برای نمونه، در بین مطالعات داخلی صورت گرفته میتوان به مطالعهی عباسزاده و همکاران (1399) که نقش نوسازی را در تحولات ارزشهای خانوادگی سنتی در بین نسلهای مختلف بررسی نمودهاند، اشاره نمود که بر اساس یافتههای آن، مؤلفههای نوسازی تأثیر معنیداری بر تحول ارزشهای خانوادگی از سنتی به مدرن داشته و میزان این تأثیرگذاری نیز در بین نسلهای مختلف متفاوت بوده است.
فرضیه چندسطحی - عامل سطح استانی (توسعهیافتگی) بر رابطه عوامل سطح فردی (اعتماد اجتماعی، دینداری، استقلال فردی، مصرف رسانه، پایگاه اقتصادی اجتماعی) با ارزشهای خانوادگی مدرن تأثیر دارد.
جدول شمارهی 5: بررسی رابطهی بین متغیرهای سطح فردی و ارزشهای خانوادگی مدرن {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} آزمون فرضیهی چندسطحی عامل سطح استانی (توسعهیافتگی) بر رابطه عوامل سطح فردی (اعتماد اجتماعی، دینداری، استقلال فردی، مصرف رسانه، پایگاه اقتصادی اجتماعی) با ارزشهای خانوادگی مدرن تأثیر دارد.
لذا در تعاقب وقوع این تغییرات، تأثیرگذاری عوامل مورد تأکید در حوزههای نظری و پژوهشی از قبیل استقلال فردی، دینداری، اعتماد اجتماعی، مصرف رسانه و پایگاه اقتصادی اجتماعی افراد بر ارزشهای خانوادگی موردبررسی قرار گرفت و بهعنوان مسئلهی اصلی این پژوهش مدنظر بوده است.
همچنین مطابق با نظریهی توانمندسازی انسانی، تأثیرگذاری اعتماد اجتماعی، مصرف رسانه و پایگاه اقتصادی اجتماعی با توجه به تأکیدات نظریهی توانمندسازی انسانی موردسنجش قرار گرفته و ارتباط این متغیرها با ارزشهای خانوادگی مدرن تأیید شده است.
بر اساس نتایج تحلیل چندسطحی پژوهش، متغیرهای اعتماد اجتماعی، دینداری، استقلال فردی و پایگاه اقتصادی اجتماعی در عرض از مبدأ تأثیر معنیدار داشته و در سطح فردی، ارزشهای خانوادگی مدرن متأثر از این عوامل تغییر پیدا کرده است.