چکیده:
امروزه روانشناسی دین در پرتو توجه و علاقۀ روانشناسان به ارتباط دین و معنویت توسعه پیدا کرده است. هوش معنوی، داشتن سطوح چندگانه آگاهی است و این سطوح بر رابطه ما با جهان مادی تاثیر میگذارد. هوش معنوی موضوعات ذهنی را با تکالیف بیرونی جهان واقعی ادغام کرده و دو عنصر کاربرد عینی و تواناییهای هوش و معنویت را به صورت درهمتنیده بیان میکند. بهعبارت دیگر، هوش معنوی عبارت است از ایجاد تحول در انگارهها و بهرهبرداری از اندیشهها و نگرشهای نو در حل مسئله، ترمیم و سازگاری دو سویه خود با محیط، مطابق نظام ارزشی مقبول در جهت تعالیبخشی خود و محیط. از سویی در تفکر اسلامی با شخصیتی معنوی و متعالی مواجهایم که از بالاترین سطح مصونیت و عصمتی برخوردار است که میتوان رابطة مولفههای هوش معنوی را با آن سنجید. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی با هدف بهرهگیری از مفهوم هوش معنوی و تطبیق آن با ویژگیهای پیامبر اکرم (ص) در قرآن به بررسی ابعاد هوش معنوی ایشان میپردازد. این کار با بررسی مولفههای هوش معنوی در سه سطح، هوش معنوی در ارتباط با خدا و خود و دیگران؛ 4 مولفه در ارتباط با خداوند، 4 مولفه در ارتباط با خود و 11مولفه در ارتباط با مردم صورت خواهد گرفت و با الهام از رهنمودهای قرآن کریم، مولفۀ علم لدنی و کشف و یقین که در روانشناسی به آن اشاره نشده و دلالت بر لطف الهی در مصون بودن پیامبر اکرم (ص) از هرگونه خطا و اشتباه دارد، تبیین خواهد شد.
Today, the psychology of religion has developed in the light of the attention of psychologists to the relationship between religion and spirituality. Spiritual intelligence entails having multiple levels of consciousness, and these levels affect our relationship with the material world. Spiritual intelligence integrates mental subjects with external tasks in the real world and intertwines the two elements of objective application and the abilities of intelligence and spirituality. In other words, spiritual intelligence means the transformation of ideas and the use of new thoughts and attitudes in problem solving, repair and two-way adaptation to the environment according to the accepted value system for the betterment of oneself and the environment. In Islamic thoughts, we encounter a spiritual and transcendent personality with the highest level of infallibility and incapability of making mistakes based on which the relationships among the components of spiritual intelligence can be measured. Using the descriptive-analytical method as well as the concept of spiritual intelligence and matching it with the characteristics of the Holy Prophet in the Qur'an, this research aims to study the dimensions of the holy prophet’s spiritual intelligence. This is done by examining the components of spiritual intelligence at three levels (spiritual intelligence in relation to God, in relation to oneself and in relation to others); four components in relation to God, four components in relation to oneself and 11 components in relation to people. Inspired by the guidelines of the Holy Quran, the component of God-given knowledge, mystical unveiling and certainty, which are not mentioned in psychology and indicate divine grace in the infallibility of the Holy Prophet, will be explained.
خلاصه ماشینی:
این کار با بررسی مؤلفههای هوش معنوی در سه سطح، هوش معنوی در ارتباط با خدا و خود و دیگران؛ 4 مؤلفه در ارتباط با خداوند،4 مؤلفه در ارتباط با خود و 11مؤلفه در ارتباط با مردم صورت خواهد گرفت و با الهام از رهنمودهای قرآن کریم، مؤلفۀ علم لدنی و کشف و یقین که در روانشناسی به آن اشاره نشده و دلالت بر لطف الهی در مصون بودن پیامبر اکرم( از هرگونه خطا و اشتباه دارد، تبیین خواهد شد.
در این مقالـه سـعي شده تـا ديدگاهها و مؤلفههای موجود در حوزة هوش معنوي بررسی شود و پس از آن تطبیق مؤلفههای هوش معنوی با ویژگیهای پیامبر اکرم( در قرآن کریم مورد بحث قرار میگیرد.
3. بازانديشی عصمت پيامبر اکرم( در بستر علم روانشناسی با تکيه بر نظريه هوش معنوی بر پويندگان حق و خير است كه با آگاهى و بىطرفى به سيره حضرت محمد( و سنت و كتاب او كه از نزد خدا آمده است، بنگرند؛ چراكه صدها ميليون انسان در گذشته و حال، به او ايمان آوردند و در ميان آنها دانشمندان و فيلسوفانى هستند كه دين پدران و پدربزرگان خود را رها كردند و به اسلام گرويدند؛ زيرا عقل و دل آنها به وسيله اين دين آرام گرفت.