چکیده:
علاوه بر شاخه های مهم و شناخته شده ی علوم بلاغی؛ همچون علم "بیان" و "بدیع"، استفاده از
عنصر عاطفه نیز در بلاغت و لطافت بخشی سخن یا متن ادبی تاثیر بسزایی دارد. خطیب موفق،
علاوه بر اطلاعات قوی، باید دارای آگاهی وسیعی نسبت به خصوصیات روانی مخاطبین باشد تا
بتواند بر آنها اثرگذار باشد .پژوهش حاضر با عنوان"بررسی سنجه های عاطفه در حوزه ی بلاغت در
سخنان امام علی-علیه السّلام در پی اثبات این فرضیه است که در سخنان امیرالمومنین -
علیه السّلام-، گونه گونی عاطفه به عنوان عنصر مهمی در بلاغت و لطافت بخشی کلام مورد توجه
ویژه حضرت قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
مقدمه عواطف ، هيجان وتخيّل از عناصر اصلي ادبيات بوده ؛ اما هنگامي که به منابع موجود نگاه مي کنيم ، مي بينيم اگر چه پيشينيان به اين عنصر آگاه بوده و به مفهوم عاطفه توجّه داشته اند، ولي نامي از آن نبرده اند؛ اما در سده ي اخير حقيقت ياد شده با عنوان خاص خود "عاطفه " وارد حوزه ي مطالعات زيبا شناختي در عرصه ي زبان شده است و در آثار بلاغي دهه ها ي اخير مي توان مباحثي در اين زمينه مشاهده کرد؛ در محدوده ي بيانات اميرالمؤمنين علي- عليه السّلام - تنها از جانب د.
٣٥- زنجاني، برات ، احوال و آثار و شرح مخزن الاسرار نظامي گنجوي، دانشگاه تهران ، ١٣٨٨ش ، ص ٢٤١ ٣٦- اقبال لاهوري، پيشين ، ص ٢٩٤ ٣٧- خطبه ٢٣٤ شرح نهج البلاغۀ(ابن أبيالحديد)، ج ١٣ ، صفحه ي ٩٩ نتيجه وقتي به خطبه ها، نامه ها و حکمت هاي نهج البلاغه نگاه مي کنيم ، مي بينيم که روش کلامي امام علي - عليه السّلام -روش ويژه اي بوده است ؛ چرا که عاطفه ي جوشان حضرت - عليه السّلام - در سراسر اين اثر تابناک موج مي زند، عاطفه اي که تحت سيطره ي عقل کنترل مي شود و در قالب جملات رسا و شيوا بر مخاطب تأثير مي گذارد.