چکیده:
ارتباطات میانفرهنگی به ارتباط میان اعضای دو فرهنگ متفاوت اطلاق میگردد؛ افرادی که در دو
جغرافیای فرهنگی قرار دارند با دشواری میتوانند همدیگر را درک کنند. در ادبیات موجود در حوزه
میانفرهنگی زبان، قومیت، نژاد، جغرافیای سیاسی و مانند آن را ملاک تمایز فرهنگی قلمداد کرده-
اند. در صورتی که بتوان «دین» را مهمترین عنصر و ملاک تمایز فرهنگی دانست، تغییراتی در مفهوم
و قلمرو ارتباط میانفرهنگی رخ میدهد. با بررسی جایگاه معنا در کنش اجتماعی زاویه نگرش تغییر
می کند و مساله جدیدی را پیش روی محقق قرار میدهد به اینشکل که: ملاک تمایز فرهنگی از نگاه
اسلامی چیست؟ آیا میتوان ارتباطات میانفرهنگی را به ارتباطات میان مسلمانان با غیرمسلمانان
تقلیل داد؟ با تحلیل فرهنگ و معنای کنش از نگاه روششناسی بنیادین و نیز با بهره گیری از روش
تحلیل محتوای کیفی در متون اسلامیء پاسخ مثبتی به پرسش مزبور داده میشود؛ چون هم تعریف
فرهنگ بهدلیل نقش پررنگ دین در آن و هم هدف و فلسفه ارتباط(بهویژه از نگاه اسلامی) بر این دیدگاه
اثر میگذارد و نتیجه آن در پیش گرفتن رویکرد تازه در جهت نظریه «کنش دعوتی» است که میتوان
با رویکردی تطبیقی، آن را با کنش ارتباطی هابرماس مقایسه کرد.
خلاصه ماشینی:
با بررسی مفهومشناسی فرهنگ از طریق روششناسی بنیادین و نیز بررسی جایگاه معنا در کنش اجتماعی زاویه نگرش به این نوع از ارتباطات تحتتاثیر قرار گرفته و مسأله جدیدی را پیش روی محقق قرار میدهد به ایننحو که: آیا میتوان ارتباطات میانفرهنگی را به ارتباطات میان مسلمانان با غیرمسلمانان و بهتعبیری ارتباط میاندینی تقلیل داد؟ تحلیل فرهنگ و معنای کنش از نگاه روششناسی بنیادین و نیز با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی در متون اسلامی، پاسخ مثبتی به پرسش مزبور داده میشود؛ چون هم تعریف فرهنگ بهدلیل نقش پررنگ دین در آن و هم هدف و فلسفه ارتباط(بهویژه از نگاه اسلامی) بر این دیدگاه اثر میگذارد و نتیجه آن اتخاذ رویکرد جدیدی در جهت نظریه «کنش دعوتی» است.
In Judit, 2013, p 29 فرهنگی از چه چیزی ناشی میشود؛ چه عامل فرهنگی موجب میشود یک ارتباطگر، طرف ارتباط خود را «دیگری» تلقی کند؟ مرزهای جغرافیایی، زبان، نژاد، قومیت، مذهب یا جز اینها؟ آیا میتوان گفت از نگاه اسلامی، «دین» مهمترین عنصر تمایز فرهنگی است؟ دوم، آیا اسلام برای این سنخ از ارتباطات و برای تسهیل تفاهم میان ارتباطگران سازوکاری اندیشیده است؟ بهتعبیر دیگر، الگوی ارتباطی اسلام در عرصه ارتباط میانفرهنگی چیست؟ و سوم، چگونه میتوان به الگوی مورد نظر اسلام دست یافت؟ بیشتر آثار پژوهشی در حوزه ارتباطات میانفرهنگی، «زبان» را بهعنوان مهمترین عامل تفاوت فرهنگی و مانعی برای ارتباط موثر قلمداد میکنند و تعداد پژوهشهایی که جغرافیای سیاسی را مبنای تحلیل خود قرار دادند، قابلتوجه است.