چکیده:
توانمندسازی روستاییان - به عنوان رویکرد جدید توسعه - در افزایش درآمد و توسعه سکونتگاههای روستایی مؤثر است. به بیانی دیگر، توسعه روستایی بدون توانمندسازی روستاییان امکانپذیر نمیشود. چراکه تغییر و تکامل دانش، مهارت و نگرش روستاییان از فرآگرد توانمندسازی، بستر توسعه روستایی پایدار است و همچنانکه روستاییان از ایدهها و روشهای تازه استقبال میکنند، بهدنبال آن، افکارشان نیز متحول میشود و در نتیجه، نگرش تازهای در آنها نسبت به فعالیتهای کشاورزی و دیگر فعالیتهای اقتصادی در مناطق روستایی ایجاد میشود و با ارتقای ظرفیتهای شناختی (آگاهی و دانش) خود، موجبات توسعه پایدار روستایی را فراهم میسازند. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و رتبهبندی سکونتگاههای روستایی از نظر عوامل مؤثر بر توانمندسازی روستاییان بخش چَندار شهرستان ساوجبلاغ بودهاست. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکرد پژوهش، کمّی (پیمایشی) است. جامعه آماری شامل ساکنان 10 روستای پرجمعیت بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ با جمعیت 12764 تن است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد و براساس جمعیت هر روستا، نسبت نمونه هر روستا مشخص گردید. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه پژوهشگرساخته است. برای مقایسه و رتبهبندی روستاها از شش شاخص ترکیبی (مولفه) شامل علاقه و انگیزه افراد، آموزش، مشارکت روستائیان، گردشگری، خدمات کمیته امداد و ظرفیتهای جغرافیایی به عنوان عوامل اثرگذار بر توانمندسازی استفاده شدهاست. بهمنظور وزندهی شاخصها از تکنیک دیمتل و برای رتبهبندی از مدل ویکور بهره گرفته شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که روستای کُردان در رتبه یک و بعد از آن به ترتیب مزرعه گزلدره، فشند، مزرعه حسن آباد، ازنق، سبیستان، هرجاب، کوشک زر، امامزاده شاهحسین و بانوصحرا قرار گرفتهاند. در میان شاخصهای موثر بر توانمندسازی به ترتیب شاخصهای مشارکت، علاقهمندی و انگیزه، بیشترین نقش را داشتند و سپس، ظرفیتهای جغرافیایی، آموزش و خدمات کمیته امداد در رتبههای بعدی قرار دارند. شاخص گردشگری با اختلاف در رتبه آخر قرار گرفتهاست.
خلاصه ماشینی:
تحليل و رتبه بندي شاخص هاي مؤثر بر توانمندسازي روستاييان مورد: بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ سعيد عزيزي؛ دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامه ريزي روستايي، واحد علوم و تحقيقات ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران ، ايران .
هدف از انجام اين پژوهش ، تحليل و رتبه بندي سکونتگاه هاي روستايي از نظر عوامل مؤثر بر توانمندسازي روستاييان بخش چَندار شهرستان ساوجبلاغ بوده است .
براي مقايسه و رتبه بندي روستاها از شش شاخص ترکيبي (مولفه ) شامل علاقه و انگيزه افراد، آموزش ، مشارکت روستائيان ، گردشگري، خدمات کميته امداد و ظرفيت هاي جغرافيايي به عنوان عوامل اثرگذار بر توانمندسازي استفاده شده است .
هدف از پژوهش حاضر، مطالعه وضعيت شاخص هاي مؤثر بر توانمندسازي روستاييان و رتبه بندي سکونتگاه هاي روستايي از نظر عوامل مؤثر بر توانمندسازي در بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ است .
براي مقايسه و رتبه بندي روستاها، براساس مطالعات کتابخانه اي از شش شاخص ترکيبي (مؤلفه ) شامل علاقه و انگيزه افراد، آموزش ، مشارکت روستائيان ، گردشگري، خدمات کميته امداد و ظرفيت هاي جغرافيايي به عنوان عوامل اثرگذار بر توانمندسازي استفاده شده است .
نرمال سازي وزن معيارها (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به نتيجه نهايي تکنيک ديمتل ، شاخص مشارکت روستاييان بالاترين امتياز را به دست آورده است ؛ پس از آن شاخص هاي علاقه و انگيزه افراد، ظرفيت هاي جغرافيايي، آموزش ، خدمات کميته امداد و گردشگري قرار ميگيرند (شکل ٣).