چکیده:
یکی از راهکارهای مهم جهت جلوگیری از ناپایداری روستاها در ابعاد مختلف و حرکت بسوی توسعه پایدار روستایی ظرفیتسنجی و متنوعسازی فعالیتهای اقتصادی میباشد.یکی از دلایل عقبافتادگی روستاهای کشور ما عدم ظرفیتسنجی فعالیتهای اقتصادی در روستاها و عدم طرح و برنامه مشخص و سرمایهگذاری لازم برای توسعه اقتصادی روستاهاست. متنوعسازی فعالیتهای اقتصاد روستایی میتواند محرک بسیار قوی در فرایند رشد و توسعه عمل کند و ظرفیتهای ناشناخته و غیرفعال را به فعالیت وادارد. برای این منظور یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان در مرز با پاکستان مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر به بررسی ظرفیتها اقتصادی و متنوعسازی این فعالیتهای در دهستانهای شهرستان میرجاوه میپردازد. این پژوهش براساس هدف جزء تحقیقات کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعهآماری پژوهش جمعیت روستایی میرجاوه و نمونهآماری در این پژوهش کارشناسان و متخصصان توسعه اقتصادی شهرستان فوق میباشند که ارتباط تنگاتنگی با اقتصاد روستایی دارند. روش تحلیل دادهها به صورت کیفی و کمی توامان میباشد به این صورت که دادههای مربوط از سازمان مختلف جمعآوری شد و با استفاده از مدل هفت سرمایه تجزیه و تحلیل شدند و با استفاده از نمودار راداری نمایش داده شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که عمده مشاغل روستاهای دهستانها باتوجه به موقعیت جغرافیایی، پتانسیل منابع آبی، ظرفیت مراتع، میزان سرمایه روستائیان، میزان مشارکت اجتماعی روستائیان برای توسعه روستا، ظرفیتهای گردشگری، ظرفیتهای محیط طبیعی و پتانسیلهای حمل ونقل و ارتباطات متفاوت بوده است. سطح توسعه دهستانهای شهرستان میرجاوه نشان میدهد بیشترین ظرفیت به ترتیب در روستاهای دهستانهای لادیز، تمین، انده، جونآباد و حومه و کمترین ظرفیت به ترتیب در روستاهای دهستان تهلاب و سپس ریگملک وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
متنوع سازي فعاليت هاي اقتصاد روستايي با رويکرد آمايش اقتصادي سرزمين مورد: دهستان هاي شهرستان ميرجاوه حسين غضنفرپور*؛ دانشيار گروه جغرافيا، دانشگاه شهيد باهنر کرمان ،کرمان ، ايران .
نقشه دهستان هاي شهرستان ميرجاوه ٤) يافته هاي تحقيق بررسي وضعيت بخش هاي غالب اقتصادي در دهستان هاي شهرستان ميرجاوه قابليت هاي گردشگري دهستان هاي ميرجاوه با ديدگاه آمايشي طبق جدول زير نتايج نشان داد بيشترين قابليت گردشگري در دو دهستان تمين و لاديز وجود دارد که در واقع شش تيپ گردشگري خصوصا گردشگري طبيعي، تاريخي و ورزشي در اين دو دهستان زمينه مناسبي براي توسعه مشاغل مرتبط با گردشگري فراهم نموده است .
وضعيت و ظرفيت مرغداريهاي دهستان هاي شهرستان ميرجاوه (رجوع شود به تصویر صفحه) نتايج نمودار راداري براي ارزيابي کمي وضعيت سرمايه ها در دهستان ها طبق جدول و شکل زير مشخص است که دهستان حومه بخاطر نزديکي به شهر ميرجاوه ، گمرک و بازارچه هاي مرزي و همچنين گذر خطوط راه آهن و جاده آسفالته ترانزيتي از درون دهستان داراي سرمايه مکاني- فضايي بالايي است و لذا از نظر آمايشي مطلوب است که عمده مشاغل روستاهاي دهستان بر مبناي سرمايه مکاني- فضايي خصوصا فعاليت هاي مرتبط با حمل ونقل و لجستيک ، بازارچه مرزي، خدمات مصرفي و بازار و خرده فروشي و عمده فروشي باشد.
با توجه به نتايج تحقيق و تحليل هاي انجام شده در زمينه ظرفيت هاي اقتصادي نواحي روستايي در دهستان هاي مختلف شهرستان ميرجاوه ميتوان پيشنهادهايي به شرح ذيل براي تحقق توسعه پايدار روستايي منطقه مورد مطالعه ارائه داد.