چکیده:
همانگونه که اغلب مردم آگاهند، اقامه دعوی وسیلهای است برای حل و فصل اختلاف از طریق
ارجاع آن به یک یا چند قاضی دادگاه. راه دیگری که برای حل و فصل اختلاف وجود دارد، ارجاع
آن به داوری است.
برای بعضی از افراد ماهیت و نقش داوری در حل و فصل اختلافات کاملا واضح و روشن نیست و
بنابراین ضرورت دارد توضیحاتی در زمینه معنای این اصطلاح داده شود. با توجه به اصلی که داوری
بر آن استوار است میتوان آن را به یکی از صور زیر تعریف کرد:
الف رسیدگی حقوقی برمبنای درخواست طرفین برای تشخیص، اعلام و اجرای حقوق و تکالیف
آنها.
ب رسیدگی حقوقی متکی بر قانون موضوعه که با توجه به قلمرو قانون مربوطه صورت میگیرد.
علاوه بر داوریهای خاص، گاهی داوری دارای قانون است که موارد، نحوه برگزاری داوری، احکام و
آثار و ابعاد آن را مشخص میکند. مثلا در ایران باب هشتم قانون آیین دادرسی مدنی راجع به داوری
است. منظور از رسیدگی حقوقی متکی بر قانون موضوعه این قبیل داوری ها است.
ج رسیدگی غیرحقوقی برای تشخیص و اعلام )نه اجرای( آنچه که به نظر مرجع صالح، محکمه،
داور و یا سرداور، حقوق و وظایف هر یک از طرفین را )برای مثال در اختلافات تجاری( تشکیل
میدهد.
مثلا مطابق حقوق انگلستان، چنین توافقهایی را نمیتوان براساس قوانین داوری حل و فصل نمود،
» کامنلا « بلکه تنها راهی که در این حالت وجود خواهد داشت، مراجعهبه دادگاه مطابق قواعد کلی
است، که بهدلایل واضح میتواند کار بسیار دشواری باشد.
حداقل شرایط لازم برای یک موافقتنامه داوری معتبر و قابل اجرا، بهطور موجز در بخش ۲۳ قانون
داوری سال ۰۵۹۱ انگلستان یک توافق کتبی برای ارجاع اختلافات فعلی « : به این صورت آمده است
۰( قانون ( این مسئله در بخش ۷ ». یا آتی به داوری، چه یک داور مشخص تعیین شده باشد یا خیر
۰( قانون سال ۰۵۷۵ نیز مورد تاکید قرار گرفته و البته تا حدودی نیز تغییر ( سال ۰۵۷۹ و بخش ۷
داده شده است.
خلاصه ماشینی:
١١ همانطور که اشاره کرديم اگر اختلافي در خصوص يک رابطه معين اعم از قراردادي يا غيرقراردادي به وجود آيد به داوري ارجاع ميشود که طرفين توافقي بين خودشان دارند که موافقت نامه اداري نام ١-وفايي،منصور ،حل و فصل مسالمت آميز اختلافات بين المللي،انتشارات مجد،١٣٩٥،صفحه ٦١ ٢-حکميت يکي از شيوه هاي حل اختلاف بدون محاکمه و خارج از دادگاه است که در آن طرفين ميپذيرند به فرد يا افرادي به عنوان حکم مراجعه کنند و تسليم قضاوت انها شوند ٣-پاشا بنياد،موسي،داوري،انتشارات نگاه بينه ،١٣٩٣،صفحه ١٦ 4 -The Hague convention for the pacific settlement of international disputes(1907) ٥-کنوانسيون هاي لاهه ١٨٩٩و ١٩٠٧، مجموعه أي از معاهدات و اعلاميه هاي بين المللي حاصل مذاکرات دو کنفرانس صلح بين المللي انجام شده در لاهه هلند است ،اولين کنفرانس صلح لاهه در سال ١٨٩٩و دومين کنفرانس لاهه در سال ١٩٠٧ تشکيل شد 6 -Arbitration ٧-جعفري لنگرودي،ترمينولوژي حقوق ،انتشارات کتابخانه گنج دانش ،١٣٨٦،صفحه ٢٨٣ ٨-مافي،همايون ،حقوق بين الملل خصوصي و داوري ،انتشارات مجد،١٣٩٢،صفحه ١٨٧ ٩-انصاري ،پرويز ،حقوق تجارت بين الملل ،انتشارات ميزان ،١٣٨٧، صفحه ٢٣٤ ١٠-شيروي،عبدالحسين ،داوري تجارت بين الملل ،انتشارات سمت ،١٣٩١،صفحه ٧ ١١-تمجيدي ،لادن ، داوري بين المللي،نشر فرهنگ شناسي،١٣٩٠،صفحه ١٧ دارد ،موافقت نامه اداري ممکن هست يا به صورت شرط داوري در يک قرارداد يا به صورت موافقت نامه جداگانه باشد که بايد به صورت کتبي 1 باشد.