چکیده:
یافته های سفالی در کاوشهای باستان شناسی یکی از مهمترین داده های برای شناسایی دوره های فرهنگی محوطه های پیش از تاریخ جهت ارائه گاهنگاری نسبی این محوطه ها است. مطالعاتی که بر روی نقوش و فرم گونه های مختلف سفالی انجام می شود، می تواند چشم انداز دوره های فرهنگی را در مناطق مختلف مورد بررسی قرار دهد. کاوش های باستان شناختی قلعه اورارتویی بسطام در سال 1397 با همکاری دانشگاه ایسنبورگ به منظور تعیین حریم محوطه انجام شد که یافته های مهمی در این کاوش ها بدست آمد. از آنجایی که یکی از اهداف پژوهش های باستان شناختی مطالعه تغییرات فرهنگی است و یافته های باستان شناسی نشان می دهد که تغییرات فرهنگی در مواد باستان شناختی از جمله سفال قابل بررسی است. از اینرو مقاله حاضر برای شناسایی بهتر از قلعه بسطام و مستند نگاری مواد فرهنگی بدست آمده از این کاوش به طبقه بندی و گونه شناسی سفال های به دست آمده در این محوطه پرداخته است. نتایج نشان می دهد سفال های اورارتویی محوطه قلعه بسطام در طیفی از رنگ های قهوه ای، نخودی، خاکستری، صورتی و قرمز رنگ قرار دارند در این بین سفال های قرمز براق و قهوه ای رنگ به عنوان یکی از مشخصه های دوره اورارتو در تعداد زیادی از گمانه های کاوش شده بدست آمده که مقایسه سفال های محوطه های همزمان آنها در شمال غرب ایران و شرق ترکیه( قلعه آیانیس و یونجا تپه )، ارمنستان( کارمیربلور ) نشان از همگونی فرهنگی میان این مناطق است.
خلاصه ماشینی:
از اینرو مقاله حاضر برای شناسایی بهتر از قلعه بسطام و مستند نگاری مواد فرهنگی بدست آمده از این کاوش به طبقه بندی و گونه شناسی سفال های به دست آمده در این محوطه پرداخته است.
نتایج نشان می دهد سفال های اورارتویی محوطه قلعه بسطام در طیفی از رنگ های قهوه ای، نخودی، خاکستری، صورتی و قرمز رنگ قرار دارند در این بین سفال های قرمز براق و قهوه ای رنگ به عنوان یکی از مشخصه های دوره اورارتو در تعداد زیادی از گمانه های کاوش شده بدست آمده که مقایسه سفال های محوطه های همزمان آنها در شمال غرب ایران و شرق ترکیه( قلعه آیانیس و یونجا تپه )، ارمنستان( کارمیربلور ) نشان از همگونی فرهنگی میان این مناطق است.
از آنجایی که سفال به عنوان یکی از کهن ترین مصنوعات ساخته ی دست بشر در مطالعه ارتباطات فرهنگی، گاهنگاری و لایه نگاری مناطق باستانی اهمیت بسزایی دارند در این پژوهش به معرفی و طبقه بندی سفال های اورارتویی بدست آمده از محوطه اورارتویی قلعه بسطام پرداخته شده است.
بدین ترتیب در این بخش از میان 150 قطعه سفال شاخص از گمانه های کاوش شده تعداد 65 قطعه سفال به منظور مطالعه و انجام این پژوهش انتخاب شدند و بر مبنای خصوصیات فنی، تزئینات و شکل آنها مورد مطالعه، طبقه بندی و گونه شناسی قرار گرفتند.
مطالعات باستان شناسی در محوطه تاریخی قلعه بسطام به عنوان یکی از مهمترین سایت های اورارتویی شمال غرب ایران نشان دهنده وجود بقایای معماری و یافته های سفالی در محل است.