چکیده:
یکی از شرایط تحقق مسئولیت کیفری، احراز رابطه علّیّت بین فعل مرتکب و نتیجه مجرمانه است. سوالی که مطرح میشود این است که رابطه علّیّت در حالت اجتماع عوامل متعدد در جنایت علیه نفس (قتل) بهصورت اجتماع مباشرین متعدد و یا اجتماع اسباب متعدد و یا بهصورت اجتماع سبب و مباشر چگونه احراز میشود؟
بهمنظور پاسخ به این سوال باید گفت که گاهی این عوامل متعدد در عرض یکدیگر قرار دارند یعنی تاثیر عوامل در تحقق نتیجه (وقوع جنایت علیه نفس)، متوقف بر وجود یکدیگر نمیباشد، بلکه به طور مستقل و همزمان با تاثیر سایر عوامل، منجر به ایجاد نتیجه واحد، میشوند هرچند زمان وقوع رفتار هریک از عوامل موخر یا مقدم بر دیگری باشد و گاهی در طول هم قرار دارند به این معنا که تاثیر عوامل همزمان نبوده و به طور غیرمستقیم در تحقق نتیجه نقش داشتهاند، و جنایت، مستند به همه عوامل نیست. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در خصوص اجتماع سبب و مباشر ملاک را انتساب عرفی جنایت قرار داد و نحوهی مسئولیت هریک از سبب و مباشر را به میزان تاثیرشان قرار داده است. در صورت تعدد مباشر بهصورت عرضی، نتیجه مجرمانه بهحساب تمام عوامل گذاشته میشود همچنین، در فرض تعدد اسباب بهصورت عرضی حکم به تساوی مسئولیت داده شده در اجتماع طولی اسباب، قانونگذار در مادّه 535 ابتدا سبب مقدم در تاثیر را پذیرفته ولی در ادامه، با آوردن قیودی از این قاعده عدول کرده است.
the importance of establishing that causation becomes apparent when there are numerous causes and devices involved in the criminal outcome. Sometimes these factors are intertwined, which means that the effect of the factors on the outcome (crime against self) does not stop at each other, but independently and simultaneously with the influence of other factors, resulting in a single outcome, although the timing of each of the late factors occurs. Or precede another. And sometimes they come together in the sense that the influence of factors is not simultaneous and that they indirectly contribute to the outcome, and that crime is not documented by all factors. The Islamic Penal Code of 1392 on community cause and effect stipulates the customary assignment of the crime as a criminal offense and the extent to which each of the cause and effect stipulates their liability. In the event of a transgressor being overcrowded, the criminal outcome shall be taken into account for all the factors. Also, in assuming the transgression of the transgressions to the equality of responsibility given to the longitudinal community of toys, the legislator in Article 535 first accepted the foregoing effect but continued by bringing Something has gone astray from this rule.
خلاصه ماشینی:
» سؤال قابل طرح این است که موضع قانون گذار جزایی در خصوص کیفیت مداخله عوامل متعدد در فرض اینکه رفتار افرادِ دخیل در حادثه در قالب تسبیب (تعدد اسباب ) باشد یا مباشرت (تعدد مباشر) و یا اجتماعی از آنها (اجتماع سبب و مباشر)، هرکدام در وقوع جنایت چه مسئولیتی دارند؟ قانون مجازات اسلامی در برخورد با رابطه علّّیت و سببّیت ، به عنوان یکی از ارکان مسئولیت کیفری معیار واحدی اتخاذ ننموده است و با ذکر مصداق های گوناگون راه حل های معینی ارائه داده است .
اجتماع مباشرین متعدد در عرض یکدیگر مداخله عوامل در وقوع صدمه یا خسارت ممکن است همگی به شکل مباشرت باشد؛ مانند آنکه دو نفر در زمان واحد به سمت مجنیعلیه شلیک نمایند یا مال او را تخریب کنند و یا متعاقب یک عمل جراحی سزارین ، مادر دچار خونریزی شــدید شــده ، به علت ضــعف تکنیکی جراح در کنترل خونریزی و ناتوانی متخصــص بیهوشــی در جبران به موقع خون ازدست رفته ، مادر فوت می کند «به عبارت دیگر گاه چند عامل به نحو مستقیم و بلاواسطه باعث ورود خسارت یا جنایت علیه دیگری می شوند که در این صورت همه آنها به نحو مساوی مسئول می باشند؛ بنابراین تحقق این نوع مسئولیت به شرطی است که نتیجه زیان بار قابل استناد به عمل همه آن عوامل متعدد باشد.