چکیده:
یکی از دغدغه‌های برخی از صاحبنظران حوزه مالی اسلامی انطباق خدمات بانکی با اصول شرعی است. این نگرانی در خصوص عقود مشارکتی که دارای پیچیدگی‌های بیشتری به ویژه در تقسیم سود و زیان است، دو چندان می‌شود. پژوهشگران چندی به مطالعه و تحقیق در این موضوع پرداخته اند و راهکارهایی برای رفع آن پیشنهاد داده‌اند. هدف اصلی این پژوهش بررسی امکان‌پذیری و نحوه اثر به کارگیری این راهکارهاست. در واقع به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که با توجه به فضای محیطی و توان عملیاتی نظام بانکی کشور مناسب‌ترین راهکار چیست. به این منظور در چارچوب روش تحقیق اسنادی–تحلیلی از پارادایم ساختار-رفتار-عملکرد (SCP) بهره گرفته‌ایم. جمع‌بندی تحلیل‌های این پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به محدودیت‌های موجود استفاده از مکانیسم‌های انگیزشی در قرارداد یا تدوین قراردادهای تسهیلات مشارکتی انگیزه سازگاری که بتواند منافع تسهیلات گیرنده را تامین نماید و با برخورداری از مکانیسم خود کنترلی در توان اجرایی بانک صرفه‌جویی نماید، می‌تواند هزینه‌های نظارتی بانک را کاهش داده و در بلندمدت فضای مشارکتی بین تسهیلات گیرنده و بانک را به سمت اعتماد، صداقت و شفافیت در تقسیم سود و زیان هدایت کند.
One of the concerns of some Islamic finance specialists is the Sariah compliance of banking services. This is a greater concern about participation contracts which are more complicated especially in terms of profit sharing. Several Islamic finance researchers have suggested solutions to it. The main objective of this paper is to investigate the feasibility and the effect of applying these solutions. In fact, we are looking for the answer to this question, which one is the most appropriate solution considering the environmental conditions and operational capability of the banking system of the country. For this purpose, we have used the Structure-Conduct-Performance Paradigm (SCP). The result of this research shows that the use of incentive mechanisms in the participation contracts among the different suggested solutions is more consistent with existing restrictions.