چکیده:
براساس فرمایش امیرمومنان علی(ع) صبر، یقین، عدل و جهاد چهار ستون ایمان هستند. در هر عمل اختیاری، گرچه کاملا شخصی باشد، دو عامل انگیزه و شناخت نقش اساسی دارند و حضرت عامل انگیزه را در قالب صبر و عامل شناخت را در قالب یقین بیان کردهاند. قوام رفتارهای اجتماعی انسان به رعایت حقوق دیگر افراد جامعه است که از آن به «عدل» تعبیر میشود. البته بعضی افراد جامعه به ارزشها، قوانین و حقوق دیگران اعتنا نمیکنند. واکنش مومن در برابر آنها جهاد به معنای گستردهاش است که چهار شعبه دارد: امر به معروف، نهی از منکر، استقامت و وفاداری در جهاد، و دشمنیکردن با فاسقان. حضرت میفرمایند: «فمن امر بالمعروف شد ظهور المومنین، ومن نهی عن المنکر ارغم انوف الکافرین، ومن صدق فی المواطن قضی ما علیه، ومن شنی الفاسقین وغضب لله غضب الله له وارضاه یوم القیامه»؛ پس هرکه امر به معروف (کار شایسته) کند، مومنان را همراهی کرده و ایشان را توانا گرداند، و هرکه نهی از منکر (ناپسندیده) نماید بینی کافرین را به خاک مالیده، و هرکه در گفتار راستگو باشد آنچه بر عهده او بوده به جا آورده، و هرکه با بدکاران دشمنی کرد و برای خدا خشمناک گردید، خدا برای او [بر ضد آنها] بهخشم آید و در روز رستخیز او را خشنود میگرداند.
خلاصه ماشینی:
حضرت ميفرمايند: «فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِينَ، وَمَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْكَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْكَافِرِينَ، وَمَنْ صَدَقَ فِي الْمَوَاطِنِ قَضَى مَا عَلَيْهِ، وَمَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِينَ وَغَضِبَ لِلَّهِ غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَأَرْضَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»؛ پس هرکه امر به معروف (کار شايسته) کند، مؤمنان را همراهي کرده و ايشان را توانا گرداند، و هرکه نهي از منکر (ناپسنديده) نمايد بينيِ كافرين را به خاک ماليده، و هرکه در گفتار راستگو باشد آنچه بر عهدة او بوده به جا آورده، و هرکه با بدکاران دشمني کرد و براي خدا خشمناک گرديد، خدا براي او [بر ضد آنها] بهخشم آيد و در روز رستخيز او را خشنود ميگرداند.
در مقابل، اگر كساني به انجام امر به معروف مقيد باشند و بهجای ناديدهگرفتن ترک واجب، با رعایت شروط و مراتب امر به معروف و نهی از منکر کنند، مؤمنان پشتگرم ميشوند و احساس ميكنند كه اسلام در جامعه زنده است و مردم به احكام آن علاقهمندند.
نیز براساس فرمایش اميرمؤمنان علي( شعبة چهارم جهاد اين است که مؤمن بايد با کسانی که فسق و گناه را پیشه کردهاند، از عمق دلْ دشمن باشد و برای خدا، نه با انگيزة منافع شخصی، بر آنها خشم بگيرد.
بهراستی چه اندازه به بزرگترین وظیفة خود (امر به معروف و نهی از منكر) در طول شبانهروز عمل میکنیم؟ و با این کوتاهی، چگونه در مقابل خداوند، پیامبر اسلام( و اميرمؤمنان( پاسخ خواهيم داد؟ در فرهنگ ليبرال و غربي، که درواقع الحادي است، هرکسي صرفاً به زندگي خود فکر ميکند و يگانه مسئوليتي که در برابر دیگران دارد این است که مزاحم آزادي آنها نشود.