چکیده:
مقیاس بندی مجدد دولت از سیاستهای بازتوزیعی به سیاستهای آزادسازی اقتصادی همزمان با دوران سازندگی، گواه روشنی بر ضعف برنامه ریزی است، چراکه برنامه ریزی در انطباق با نیازهای جدید برآمده از شهری شدن سریع با شکست مواجه گردید. در این مقیاس جدید، تحمیل فضای سیاستها و ایدئولوژی برنامه ریزی از سوی دولت، حاکمیت شهری کارآفرین (بنگاهمدار) مبتنی بر حفظ و تقویت رانت بوده و آنها را به سود خود تغییر میدهد. هدف این مقاله بررسی تاثیر آزادسازی اقتصادی بر سیاست شهری کلانشهر تهران از نقطه نظر اقتصاد سیاسی است. نتایج نشان داد تحولات چند دههی اخیر را میتوان به تغییر جهت از مدیریتگرایی شهری به مدیریت بنگاهداری تفسیر کرد؛ در پرتو فرآیند ملی زدایی و آزادسازی اقتصادی، موقعیت بهتری برای صنعت زدایی، خصولتی شدن و رانتجویی و ترویج نوعی کاسبکارسالاری در سیاست شهری از طریق مشارکتهای بخش دولتی - خصوصی ایجاد شده که در آن سیاستورزی شهری به رقابتی پر تبوتاب برای جذب سرمایه تقلیل داده شده، چرا که اولویت به نرخ رشد اقتصادی و منافع تجاری اقلیتی محدود داده میشود.
The state re-scaling from the policy of redistribution to economic liberalization policies along with the era of construction is a clear indication of the weaknesses of planning, as planning failed to meet the emerging needs of rapid urbanization. On this new scale, the imposition of the space of policies and the ideology of planning by the state will strengthen the entrepreneurial urban governance based on preserving the achievements of capital in favor of a particular minority and changing them to their advantage. The purpose of this paper is to investigate the effect of economic liberalization on the urban politics of Tehran metropolis from the point of view of political economy. The results showed that the transformation of recent decade can be interpreted as a shift in urban manageralism to entrepreneurial management; in the light of the process of denationalization and economic liberalization, a better position for deindustrialization, state-privatization and accumulation of capital, and the promotion of kind of entrepreneur in urban politics. The urban policy is created through public-private partnerships where urban policing is reduced to a competitive competition to attract capital, with priority being given to the rate of economic growth and the commercial benefits of a minority.
خلاصه ماشینی:
نتايج نشـان داد تحولات چند دهه ي اخير را مي توان به تغيير جهت از مديريت گرايي شـهري به مديريت بنگاه داري تفسـير کرد؛ در پرتو فرآيند ملي زدايي و آزادسـازي اقتصـادي ، موقعيت بهتري براي صـنعت زدايي، خصـولتي شـدن و رانتجويي و ترويج نوعي کاسـبکارسـالاري در سـياسـت شـهري از طريق مشـارکت هاي بخش دولتي - خصـوصـي ايجاد شـده که در آن سـياسـت ورزي شـهري به رقابتي پر تب وتاب براي جذب سـرمايه تقليل داده شـده ، چرا که اولويت به نرخ رشـد اقتصـادي و منافع تجاري اقليتي محدود داده ميشود.
در جدول ١ به خلاصـه اي از اين سياسـتها و اقدامات از دهه ٦٠ تاکنون اشاره مي شود: جدول ١- سياست ها و پرکتيس هاي برنامه ريزي شده دولت بعد از انقلاب دوره سياست ها و پرکتيس هاي برنامه ريزي شده دولت بعد از انقلاب کميته خانه سازي براي مستضعفين مصادره اموال خاندان پهلوي و عوامل نزديک آن اصلاحات زمين و توزيع زمين بين دهقانان اعزام سپاه دانش و آموزش و بهداشت واگذاري زمين به کشاورزان کم زمين وبي زمين (١٣٥٧-١٣٦٨) بازتوزيعي هياتهاي هفت نفره واگذاري اراضي لايحه اصلاحات ارضي نيم بندي لايحه انحصار و دولتي کردن تجارت خارجي لايحه تامين و توزيع کالا لايحه اسلامي کار فرايند آزادسازي بازار پول ازسرگيري فعاليت بورس تهران تقسيم بازارهاي مالي به بازار پول و بازار سرمايه تأسيس مؤسسات مالي ـ اعتباري غيربانکي رشد مداوم دامنه ي فعاليت بورس اوراق بهادار (١٣٧٠-١٣٨٠) تعديل اقتصادي يکسان سازي يا شناورکردن نرخ ارز حذف سياست تثبيت قيمت ها و اعطاء يارانه خصوصي سازي تشديد جنبه هاي توليدگرايانه و کالاساز شيوه توليد دولتي و مديريت رشد سوداگرانه سياستهاي قطب رشد تقسيم سهام عدالت در ميان طبقات فرودست و بازنشستگان واگذاري بانک هاي دولتي به بخش خصوصي (١٣٨٠ تا کنون ) بازتوزيعي- تعديل لايحه نظا م مندکردن يارانه ها بر اساس دهک هاي درآمدي اقتصادي بازتوزيع درآمدها و دارايي ها و منابع سياست مسکن مهر براي اقشار فرودست صنعت زدايي و قلمروسازي توليد به نفع مقياس شهري برنامه هاي تعديل سـاختاري و سـياسـت هاي آزادسـازي از دهه ٧٠ خودبخود مهاجرت روسـتايي شـهري را تشـديد نموده ، بطوريکه تهران را تبديل به سـريع ترين شـهر در حال شـهري شـدن مي کند.