چکیده:
روشهای مختلف انتقال تکنولوژی علاوه بر آن که در کاهش شکاف تکنولوژی موثرند تبعات دیگر اقتصادی به همراه دارند که عدم توجه به این آثار میتواند به مشکلات و چالشهای اقتصادی کشورها بیافزاید. از جمله؛ اثر این روشها بر اشتغال و تاثیر آن بر نیروی کار ماهر و ساده است. این مقاله برحسب هدف کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات اسنادی - مرور سیستماتیک مقالات علمی پژوهشی منتشر شده در زمینه اثر روشهای انتقال تکنولوژی بر اشتغال؛ با آزمون علامت و به کمک نرم افزار SPSS26، اثر ده روش منتخب انتقال تکنولوژی را بر اشتغال مورد بررسی قرار داده است. به این منظور سه پایگاه اطلاعاتی از مقالات علمی و پژوهشی فارسی و هشت پایگاه انگلیسی زبان با کلیدواژههای مرتبط به اشتغال جستجو شده است. در سطح 1%؛ از میان روشهای مورد بررسی، اتحاد و سرمایهگذاری مشترک بر اشتغال بیاثر و اثر روشهای ادغام و اکتساب، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، فرانشیز، مجوز فعالیت، شرکتهای چند ملیتی، تحقیق و توسعه و شرکتهای زایشی بر اشتغال مثبت شناسایی شد. در مرحلۀ دوم؛ با استفاده از روش تاپسیس، روشهای انتقال تکنولوژی بر مبنای معیار اثر بر اشتغال نیروی کار ماهر و ساده رتبهبندی شدند. بر این اساس روش فرانشیز مناسبترین روش برای ایجاد اشتغال در نیروی کار ساده و روشهای تحقیق و توسعه، سرمایهگذاری مستقیم خارجی و شرکتهای زایشی مناسبترین روش برای ایجاد اشتغال در نیروی کار ماهر شناسایی شدند.
Different technology transfer methods, in addition to being effective in reducing the technology gap, have other economic consequences. Not paying attention to these effects can add to the economic problems and challenges of countries. Among these effects, employment effect is important especially the effect on skilled and unskilled labor force. In this paper using a systematic review of published scientific research papers on the effect of technology transfer methods on employment; by Sign test and SPSS26 software, the effect of ten selected technology transfer methods has been investigated. At 1% level; among the studied methods, Alliances and Joint ventures were found to be ineffective on employment, the effect of Mergers and Acquisitions, Foreign direct investment, Franchises, Licenses, Multinational corporations, R&D and Spinoffs were significantly positive. In the second stage; Using TOPSIS method, technology transfer methods were ranked based on the effect on skilled and simple labor force. Accordingly, the franchise method was identified as the most appropriate method for employment in the simple labor force and R&D, foreign direct investment and spinoffs were identified as the most appropriate method for employment in the skilled labor force.
خلاصه ماشینی:
1 Merger & Acquisition (M&A) 2 Alliance 3 Foreign direct investment (FDI) 4 Franchise 5 Joint venture 6 License 7 Multinational enterprises (MNE) 8 Research and development (R&D) 9 Spin off 10 Hale & Xu 11 O`Shea 12 Tunanen & Hoy 13 Ajayi در ادامه پس از شناسايي اثر هر روش انتقال تکنولوژي بر اشتغال، به منظور تفکيک اين اثر بر نيروي کار ماهر و ساده از روش تصميم گيـري چنـدمعياره؛ روش تاپسـيس بـراي رتبـه بنـدي روشهاي انتقال تکنولوژي استفاده شده است .
شرکت هاي چند مليتي: دستاورد برخي مطالعات اين است کـه از شـرکت هـاي چنـدمليتي نبايد انتظار اشتغالزايي داشت (;٢٠١٠ ,Nishat &Rizvi ;٢٠١٧ ,Huang et al) اما مطالعات ديگر اثر اين روش بر اشتغال را خصوصاً بر نيروي کار ماهر مثبت ارزيابي کردهاند (;٢٠٢٠ ,Phookan Eliasson et al, 2019; Carrillo & Bensusan, 2017; Bullon & Bueno, 2013; Bandick & ٢٠٠٦ ,Siddharthan &Pandit ;٢٠٠٩ ,Fey et al ;٢٠١١ ,Karpaty) و در مقايسه با سرمايه گذاري مستقيم خارجي بهرهوري آن را بالاتر ارزيـابي کـرده (٢٠١٠ ,Fukao &Yamashita )، نـوآوري در آنها بيشتر است (٢٠١٥ ,Putthiwanit) و ايجـاد مشـاغل باثبـاتتـري مـيکننـد ( & Becker .
(Muendler, 2008 سرمايه گذاري مستقيم خارجي: اگرچه مطالعات بسياري اثر آن بر اشتغال را مثبـت ارزيـابي کردهاند اما در ادامه اين اثر را محدود به نيروي کار ماهر دانسته و اثر آن بر نيروي کار ساده را منفي قلمداد کردهاند ( ,Mora &Rubio ;٢٠١٦ ,Prasad &Kirti ;٢٠١٨ ,Castello &Amoroso ٢٠٠٨ ,Elia et al ;٢٠٠٨ ,OECD ;٢٠١٤ ,Paniagua ;٢٠١٥ ,Liu et al ;٢٠١٥؛کميجاني و قويدل، ١٣٨٥؛ نصابيان، ١٣٨٥).