چکیده:
یکی از نیازمندیهای بنیادی برای برآورد استعداد و قابلیت یک منطقه در تولید محصول کشاورزی شناخت مولفههای محیطی است. لذا مطالعه عوامل محیطی موثر در تولید محصولات کشاورزی از اهمیت ویژهای برخوردار است. در همین راستا در تحقیق مذکور با هدف امکانسنجی اقلیمی کاشت گردو در روستاهای استان اردبیل، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS مکانیابی صورت گرفت. بدین منظور از دادههای اقلیمی) شامل دمای طول دوره رشد، دمای رسیدن میوه، رطوبت نسبی سالیانه، بارش تجمعی سالیانه و حداکثر سرعت باددر اردیبهشت ماه) و داده توپوگرافی (ارتفاع و شیب)، 10 ایستگاه سینوپتیکی استان اردبیل با پوشش زمانی 2020-2007 استفاده شد. ابتدا با پارامترهای مذکور نقشههای اولیه ترسیم و با مدل اپراتور ضرب فازی لایهها تلفیق شدند و در نهایت، نقشه نهایی مناطق مستعد کشت گردو ترسیم شدند. با توجه به نتایج حاصل مشخص شد که از 17824. 6 کیلومتر مربع از مساحت استان اردبیل 7773 کیلومترمربع جز مناطق مطلوب (43. 60 درصد)، 6/4681 کیلومترمربع مناسب (26. 28 درصد)، 3/4809کیلومترمربع نسبتا" مناسب (26. 98 درصد)، 7/560 کیلومترمربع نامناسب (3. 14 درصد) برای احداث باغ گردو میباشد. این مناطق نامناسب عمدتا" شامل ارتفاعات و دامنههای شیبدار بخشهای جنوبی و غربی استان (قسمتهایی از شهرستانهای مشکینشهر، اردبیل، سرعین، خلخال) با بیش از 12 دهستان میباشد، لذا احداث باغ گردو در این مناطق روستایی منجر به کاهش عملکرد و بازده در واحد سطح، افزایش بیماری در گیاه گردو، همراه با محدودیتهایی در احداث، آبیاری و تولید و افزایش هزینه خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
وحدتي و همکاران (٤٠٣:١٣٩٧) به کمک داده هاي آماري ٣٧٥ ايستگاه سينوپتيک که شامل عوامل اقليمي (مانند مختصات جغرافيايي، دما، نياز سرمايي، هدايت الکتريکي خاک 1- Henan 2- Moroobeh 3- Uttarankhand 4 / 18 و آب ، رطوبت نسبي در فصل رشد و شيب زمين ) و عوامل زمين شناسي است ، مناطق مستعد کاشت گردو را به کمک سامانه اطلاعات جغرافيايي پهنه بندي کردند و نشان دادند که نوار شمالي و شمال غربي و غرب کشور بسيار مناسب ، بخش هايي از استان کرمان ، فارس ، اصفهان و يزد نيز از مناطق مستعد و مناسب براي کشت گردو به شمار ميروند.
سليماني و همکاران (٤٩:١٣٩٧)، اراضي مستعد استان تهران را براي کاشت گردو با پارامترهاي اقليمي (شامل دما، رطوبت نسبي، بارندگي و سرعت باد) ٢١ ايستگاه سينوپتيکي در طول دوره آماري ١١ سال با سنجش خصوصيات فيزيولوژيکي و نيازهاي رويشي درخت گردو با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي و تهيه پرسشنامه ميزان ارجحيت و تأثيرگذاري هريک از پارامترها در محيط GIS بررسي و به اين نتيجه رسيدند که ١٧,٨٢ درصد از اراضي جهت کشت مناسب است .
همانطور که در شکل ٣(ب ) نشان داده شده است ، تمامي مناطق روستايي شهرستان هاي استان اردبيل بدليل موقعيت جغرافيايي خود استان در زمان رسيدن ميوه داراي دمايي بين ١٦ تا ٣٠ درجه و در محدوده مناسب و مطلوب قرار گرفته است ، لذا دما عامل محدود کننده اي در احداث باغ گردو براي روستاهاي استان اردبيل محسوب نميشود، بلکه عاملي مؤّثر در رشد و رسيدن ميوه ، به ويژه در فصل تابستان براي قسمت هاي شمالي استان با بيش از ٩٠٠ روستا و ٢٥ دهستان ميباشد(جدول ٢).