چکیده:
ارائه تحلیلهای واقعگرایانه در خصوص پدیدههای اقتصادی مستلزم درنظرداشتن محدودیتها و پیچیدگی های
رفتارانسانی است. در اقتصاد متعارف به دلایل متعددی فرض عقلانیت، سنگ بنا و پیش فرض اصلی تمام نظریه های
اقتصادی را تشکیل میدهد. فرض عقلانیت اقتصادی منجر به برخی ساده سازیها در تحلیل اقتصادی میشود که
باعث به فراموشی سپرده شدن ملاحظات رفتاری انسانهای واقعی میگردد. با این وجود نشان میدهیم که تنها با
فرض عقلانیت و بدون در نظر گرفتن سایرعوامل به ویژه محدودیتهای رفتاری و روانی تصمیمگیران نمیتوان
تحلیل واقعگرایانهای از رفتار اقتصادی ارائه نمود. به نظر میرسد جریان اصلی اقتصاد در مورد شناخت رفتار
انسانها کاستیهایی دارد و و اقتصاد رفتاری خواستار رفع این کاستیها است. اقتصاد رفتاری با استفاده از علم
اقتصاد و روانشناسی نشان داده است که مبانی شناخت انسانها و متغیرهای جمعیتی و روانی بر تصمیم های
اقتصادی افراد اثر می گذارد و آنها را ازتصمیمهای عقلانی دور میکند. سندهیل مولایناتان و الدار شفیر از دانشمندان
برجسته در حوزه اقتصاد رفتاری هستند که در سالهای اخیر درباره کمبودهای گوناگون به خصوص فقر دست به
منتشر کردهاند.» کمبود یا کمیابی «پژوهشهای خوبی زدهاند و حاصل پژوهشهای خود و دیگران را در کتابی به نام
یافتههای آنان به این امر مهم میپردازد که کمیابی چه ذهنیتی پدید میآورد و به چه رفتارهایی میانجامد. کمبود یا
کمیابی از هر نوعی که باشد تبعات بسیار گستردهای دارد که تقریبا همه حوزههای زندگی را تحت تأثیر قرار
میدهد. کمبود، ذهن و تفکر شخص را تنگ و محدود میکند. این ذهنیت تنگ و محدود باعث میشود که انسان در
دیگر مسائل نیز مرتکب اشتباهات متعدد شود و نتواند خوب بیندیشد. در نتیجه چنین شخصی راهحلهای درست را
نخواهد دید. به همین علت کسی که اقساط وامش به عقب میافتد، در تربیت فرزند، کنترل وزن، بهرهوری شغلی، روابط
اجتماعی و... نیز دچار افت قابل توجهی میشود. اگر ذهن بر روی یک چیز متمرکز باشد، دیگر تواناییها و
مهارتها مثل توجه، کنترل فرد روی خودش و برنامهریزی بلندمدت مختل میشود. به گفت ه مولایناتان و شفیر در این
شرایط پردازشگر ذهن ما به مانند پردازشگر رایانهای که در حال اجرای چندین برنامه است، کند میشود. طرز
فکری قدیمی میگوید: افراد فقیر به این خاطر فقیر هستند که تصمیمات بدی میگیرند اما سندهیل مولایناتان و الدار
شفیر میگویند ماجرا کام ا لا برعکس است و در واقع افراد به این خاطرتصمیمات بدی میگیرند که فقیر هستند.