چکیده:
به دلیل موقعیت جغرافیایی کشور ایران و قرارگیری در کمربند خشک و نیمه خشک کره زمین، از گذشته تا کنون آب بسیار ارزشمند بوده است. ایرانیان همواره سعی کردهاند که به دلیل محدودیت در دسترسی به آب، از اقدامات و تدابیر مطلوبی در راستای ایجاد سازه های مناسب به منظور نگهداری و بهره وری آب، جمع آوری، توزیع و تقسیم آب استفاده نمایند. هدف از تحقیق حاضر بررسی روشهای مدیریت سنتی تامین آب در شهر رباط کریم میباشد. این مطالعه در شهر رباط کریم انجام شده و داده های مقاله حاضر با دو روش گردآوری شده است. نخست با استفاده از اسناد کتابخانه ای که شامل کتب مربوط به علوم آب و آبیاری، مناطق خشک و نیمه خشک، تاریخی، سفرنامه، شرح حال نویسی و همچنین مرور تحقیقات و منابع که شامل مقالات، اسناد و گزارشات مرتبط است به همراه کاوش در فضای مجازی بوده است. در گام دوم، انجام مصاحبه ساختار نیافته با روش تحلیل محتوای کیفی با 20 نفر از سالخوردگان شهر رباطکریم که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، انجام گردید. در واقع ابتدا لیستی از افراد ذی صالح تهیه و بر حسب تمایل و امکان دسترسی به آنان، مصاحبه هایی صورت گرفت. نتایج نشان داد که نحوهی تامین سنتی آب در شهر رباط کریم به شیوه های یخچال، آب انبار، چاه آب، حوض کوچک آب، قنات و رودخانه های دائمی و فصلی امکانپذیر بوده است. تا قبل از احداث سد امیرکبیر، با افزایش تعداد و شدت بارشها، رودخانهی کرج پر آبتر شده و حجم زیادی از آب به مناطق پایین دست نظیر رباط کریم جاری میشد که این رویداد باعث تقویت سفره آبهای زیرزمینی و بالا آمدن سطح آنها میشده است که باعث رونق کشاورزی به ویژه باغات انگور بوده است. شناخت روشهای سنتی در نظام مدیریت منابع آب در مناطق مختلف ایران میتواند نکات ارزشمندی را در اختیار بگذارد که میتواند برای کنار آمدن با این چالش و مدیریت آب مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
بررسي روش هاي مديريت سنتي تامين آب در مناطق خشک و نيمه خشک مرکزي ايران ؛ مطالعه ي موردي : شهر رباط کريم ٣ تاريخ دريافت : ١٤٠٠/١٢/١٩ محمد عسگري *١، محسن جوانميري پور٢، ليلا خاکي پور، تاريخ پذيرش : ١٤٠١/٠٢/٢٥ 5 وحيد اعتماد٤، مريم عسگري کد مقاله : ٦٦٩٣٨ چکـيده به دليل موقعيت جغرافيايي کشور ايران و قرارگيري در کمربند خشک و نيمه خشک کره زمين ، از گذشته تا کنون آب بسيار ارزشمند بوده است .
تا قبل از احداث سد اميرکبير، با افزايش تعداد و شدت بارش ها، رودخانه ي کرج پر آب تر شده و حجم زيادي از آب به مناطق پايين دست نظير رباط کريم جاري مي شد که اين رويداد باعث تقويت سفره آب هاي زيرزميني و بالا آمدن سطح آن ها مي شده است که باعث رونق کشاورزي به ويژه باغات انگور بوده است .
به طور کلي هدف از مطالعه ي حاضر بررسي روش هاي سنتي تامين آب در شهر رباط کريم ، به عنوان شهري که در منطقه ي خشک و نيمه خشک قرار گرفته شده است ، ميباشد.
همان طور که بيان گرديد رسيدن به آب در چاه هاي کم عمق ، در عمق سه متري نيز مشاهده شده بود که اين امر بيانگر آن است که سطح آب در گذشته در رباط کريم بسيار بالا بوده است .