چکیده:
از مجموع 22 عنوان کتاب درسی نزدیک به 03 درصد از محتوا به طنز اختصاص یافته و حدود 07 مورد طنز در قالبهای داستان،حکایت،نمایش،رمان،اسطوره و...آمده است.بیشترین حوزهی طنز به دورهی دبیرستان اختصاص دارد(64 مورد) و کمترین به ابتدایی.زبان طنز جز جذابیتهای ذاتی،روشی برای ارائهی محتوا نیز هست.این مقاله میکوشد با نگاهی انتقادی به کموکیف این حوزه در کتابهای درسی بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"در کتابهای ادبیات فارسی دورهی دبیرستان،آثار طنزآمیزی چاپ شده است، بدون این که با عنوان«اثر طنز»ارائه شود یا به طنزآمیز بودن آن در متن یا مقدمهی درس اشارهای صورت گیرد: -شعر«طوطی و بقال»در ص 25 کتاب سال اول که در عداد آثار طنز مولانا شمرده میشود ولی در اینجا تنها به اخلاقی بودن آن اشاره شده است.
در کتاب ادبیات فارسی سال سوم رشتهی ادبیات و علوم انسانی،در بخش «درآمدی بر ادب انتقادی»،از طنز به عنوان یکی از انواع ادب انتقادی نام برده شده است که این تعریف با نمونههایی از حکایتهای طنز پیشینیان ص 761 و داستان«تولدی دیگر»نوشتهی«مسعود کیمیاگر»در ص 271 همراه است.
در کتاب اول دبیرستان در بخش: «درآمدی بر ادبیات دورهی مشروطه» (ص 031)گسترش یافتن استفاده از طنز و نقد سیاسی و اجتماعی،یکی از ویژگیهای ادبیات دوره مشروطه تلقی شده است،که «در این دوره نثر طنزآمیز در خدمت مبارزهی سیاسی قرار میگیرد.
از دیگر دروسی که به صورت کاربردی به طنز و طنزنویسی میپردازد،درس نوزدهم کتاب متون نظم و نثر ادبیات فارسی دورهی پیشدانشگاهی رشتهی علوم انسانی است که در آن،ضمن بررسی ویژگیهای مجلهی گل آقا در ص 261 به شگردهای ظنزنویسی در گل آقا نیز اشاره کرده است و در این میان،ذکر نکاتی ضروری است: 1.
در مجموع،به نظر میرسد تلاش نویسندگان کتابهای درسی ادبیات برای معرفی طنز به دانشآموزان و ارائهی آثار درخشانی از طنز گذشتگان و طنز معاصر، قابل تقدیر باشد و در مجموع،زمینهساز برداشتی جدی از طنز را-با توجه به نمونههای خوبی که از آثار طنز معاصر و گذشتگان در این کتابها فراهم آمده است -در اختیار دانشآموز قرار دهد."