چکیده:
آداب تدفین و تکریم مردگان ازجمله مهم ترین مظاهر فرهنگ ها و باورهای ملل و اقوام میباشد که امکان مطالعه ی محققان را بر اساس شکل ، معماری و سنگ نبشته ها فراهم آورده است . از دیرباز در سرزمین کهن ما، آداب تدفین معرف فرهنگ ادیان و اقوام ایرانی بوده است . سنگ قبرها که اغلب فرصت ماندگاری بیشتری داشته اند، اسباب انتقال و تعریف باورها و رسوم رایج روزگار خویش را ممکن میساخته اند. علاوه بر حکاکی آیات قرآنی، معرفی شخصیت و شغل متوفی با حکاکی تصویر حیوانات برتر و مقدس هم چون شیر و اسباب شغلی هم چون شانه ، کمان و ...، استفاده از اشعار از مهم ترین نقوش سنگ های قبور ایرانیان بوده است . در این تحقیق ، با بررسی اشعار سنگ های قبرستان پیرانشهر، ضمن کشف زیباشناسی اشعار، تحلیلی جامعه شناسی که از مفاهیم مذکور ارائه شده است که میتواند موید بخشی از آداب ورسوم مردمان این سرزمین باشد. اعتقاد به معاد و برانگیختگی اموات ، انسان دوستی، و آرزوی نشاط و شادی اموات ازجمله مفاهیم سنگ های قبر گورستان پیرانشهر می - باشد که نمود روشنی از دین مداری، آزادگی مردمان این سرزمین میباشد.
The traditions used for burial and respect of the dead are some of the most important manifestations of the cultures and beliefs of nations and tribes that made it feasible for the scholars to follow their studies on the basis of the shape, architecture and epitaphs of them. Since the past times in our ancient land, burial traditions have represented the culture of Iranian religions and tribes. The tombstones, which almost have longer lives provide a mean to transfer and define the common beliefs and traditions related to their time. In addition to engraving the Quran verses, introduction of the dead’s personality and occupation by means of engraving the images of the holy and precious animals such as the lion as well as the working elements including comb, bow and etc., and also use of the poems were among the most important patterns of the Iranian graves. In this study, by investigating the poems of the tombstones of Piranshahr, in addition to discovering the aesthetics aspects of them, a sociologic analysis of the so mentioned concepts have been also provided, which could confirm some of the traditions of the people living on this land. Belief in the day of judgment (resurrection) and revive of the dead, humaneness, and the hope for joy and happiness of the dead are among the concepts engraved on the Piranshahr cemetery’s tombstones, which reflects the clear view of the religious beliefs and liberty of the local people
خلاصه ماشینی:
تاريخي به بررسي اشعار قبرنوشته ها در شهرستان پيرانشهر صالح امين پور١، مطلب اسمعيلي ٢ ١ استاديار دانشگاه پيام نور ٢ کارشناسي ارشد تاريخ (تاريخ ايران ؛ دوره اسلامي) دانشگاه پيام نور مرکز سقز چکيده آداب تدفين و تکريم مردگان ازجمله مهم ترين مظاهر فرهنگ ها و باورهاي ملل و اقوام ميباشد که امکان مطالعه ي محققان را بر اساس شکل ، معماري و سنگ نبشته ها فراهم آورده است .
اعتقاد به روز معاد و بازخواست بندگان خدا، ازجمله باورهايي است که در مرگ عزيزان به شدت مورد توجه قرار ميگيرد و اين موضوع با بررسي سنگ نوشته هاي گورستان پيرانشهر که در غم و اندوه خويش ، چشمي به شادي روح عزيز از دست رفته ي خود و آمرزش الهي او دارند به چشم ميخورد: ياران از اين گذرگاه چون بگذريد ناگاه از بهر ما بخوانيد الحمد و قل هو الله و: رضاي خداوند آيد به کار 29 بماند به جا خانه ي زرنگار نکوکار باش آشکار و نهان نهان نيست بر کردگار جهان نيز: آن سفر کرده که صد قافله دل همره اوست هر کجا هست خدايا به بسلامت دارش تخاطب و گفتگو با اموات در برخي سنگ نوشته هاي مطالعه شده نکته اي که حائز اهميت است اين موضوع است که بازماندگان با انتخاب ابياتي و يا آفرينش اشعاري با عزيز از دست رفته ي خويش مکالمه مي نمايند و گويي در حضور او باب حرف و حديثي هم چون روزگار زنده بودن ميت باز مي کنند.