چکیده:
مسئولان نگهداری عناصر میراثی و محوطههای تاریخی، بهمنظور هماهنگی با زمان و جامعۀ معاصر و درنتیجه تداوم نظام پویاییشان، ناگزیر به پذیرش و انجام تغییرات و رشد در ساختارهای آنها هستند. در این مورد مسئلۀ اساسی چگونگی نمود، همسازی، و تعامل این ساختارها و فضاهای جدید در مجاورت محوطههای تاریخی و میراثی موجود خواهد بود.
محوطۀ تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر ازجمله سایتهای باستانی و تاریخی ارزشمند کرمان هستند که قوانین کلی و مبهم و تعریف حرایم متعدد نهتنها نتوانسته از توسعه در اطراف آنها جلوگیری کند، بلکه باعث تبدیل محیط اطراف آنها به محیطی ناامن و نامطلوب از نظر شهری و اجتماعی شده و منطقه را با چالشهای حفاظتی روبهرو کرده است. بر این مبنا، در این مقاله سعی شده است راهکارهای طراحی بهمنظور احیای محیطی و ایجاد فضای مناسب و کارآمد شهری در حریم منظری این آثار تاریخی عرضه شود.
روش کار در این مقاله متکی بر مطالعۀ تطبیقی قوانین موجود با ضوابط بینالمللی، ملی، و پروژههای حفاظتی، برای درک بهتر ضوابط دارای ابهام حریم منظری قلعه اردشیر است. از حاصل این مطالعه، اهداف حفاظتی حریم منظری بازتعریف شدهاند. سپس، با در نظر گرفتن اهداف حفاظتی تعریفشده، راهکارهای طراحی در حریم منظری تعدادی پروژه در سایر کشورها بهمنظور پاسخگویی به اهداف مشابه استخراج شدهاند. درنهایت، راهکارهای طراحی در حریم منظری قلعه اردشیر و قلعه دختر برای ایجاد تغییری مثبت در خدمت حفاظت و احیای پایدار عرضه شده است.
نتایج برآمده از این پژوهش، علاوه بر آنکه شامل راهکارهای اصلی طراحی برای پاسخگویی به اهداف حفاظتی محوطۀ تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر هستند، میتوانند راهنمایی برای طراحی در مجاورت محوطههای تاریخی با اهداف حفاظتی مشابه باشند. همچنین چارچوب این پژوهش میتواند در سایر مطالعات پیش از طراحی اتخاذ گردد.