چکیده:
با توجه به نقش چشمگیر تقلید و الگوبرداری در زندگی عرفی و زندگی دینی، این نوشتار کوشیده است دیدگاه علامه مصباح یزدی را در باب باورها، ارزشها و روش رسیدن به اهداف ارزشی و نقشی که تقلید میتواند در آن ایفا کند، بررسی نماید. خودکفایی عقلانی و یا الگوبرداری از دیگران در عرصه باورها و ارزشها تا کجا و براساس کدام معیار قابل تفکیک است؟ چرایی تقلید، الگوی سزاوار تقلید و نیز انگیزه روانشناختی که معمولا ما را به الگوبرداری میکشاند، ازجمله جنبههایی است که این نوشتار بررسی کرده است. علامه مصباح یزدی از متفکران معاصر شیعی بر این باور است که تقلید و الگوبرداری در جنبههای اصلی زندگی دینی نهتنها نشانه نارسیدگی عقلانی و شناختی نیست، بلکه از ضرورتهای ساماندهی و آسانسازی روند زندگی دینی است. بسیاری از جوانان با انگیزه حفظ و تقویت استقلال جوانی میخواهند در روند زندگی دینی خود به دیگران وابسته نباشند، اما از سوی دیگر گوشهها و زوایایی از باورها و ارزشهایی که در زندگی برای خود برمیگزینند، نمیتواند در تیررس برد شناختی و عقلانی آنان قرار گیرد. استاد مصباح این چالش زندگی دینی را به بحث کشیده و بر سر دو راهی تحقیق و تقلید راه سومی را که جالب است، پیشنهاد میکند. بهرغم آنکه این راه پیشنهادی، زندگی کنونی ما را به زندگی پیراسته حضرت محمد و جانشینان معصوم پیوند میزند، اما همچنان راه خودکفایی عقلانی و استقلال در خردورزی را بر ما گشوده میدارد.
Considering the significant role of imitation and modeling in customary and religious life, this article has tried to examine Allameh Misbah Yazdi's views on beliefs, values and methods of achieving value-based goals and the role that imitation can play in this regard. To what extent and by what criteria can rational self-sufficiency or imitation of others in the field of beliefs and values be distinguished? The reason behind imitation, the model which is worthy of imitation, and the psychological motivation that usually leads us to imitate are some of the aspects that this article examines. Allameh Misbah Yazdi, a contemporary Shiite thinker, believes that imitation and modeling in the main aspects of religious life is not a sign of intellectual and cognitive immaturity, rather it is one of the necessities of organizing and facilitating the process of religious life. Aiming at preserving and strengthening of youth independence, many young people want to be independent of others in their religious life, but some angles and dimensions of the beliefs and values they choose for themselves in life cannot be affected by their cognitive and intellectual range. Professor Misbah discusses this challenge of religious life, and with regard to the dilemma of research and imitation, suggests a third interesting way. Although this proposed path connects our present life to the glorious life of the Prophet Muhammad and his successors, it still leaves open the way to rational self-sufficiency and independence in reason.
خلاصه ماشینی:
com دريافت: 03/09/1400 ـ پذيرش: 17/01/1401 چکيده با توجه به نقش چشمگير تقليد و الگوبرداري در زندگي عرفي و زندگي ديني، اين نوشتار کوشیده است ديدگاه علامه مصباح يزدي را در باب باورها، ارزشها و روش رسيدن به اهداف ارزشي و نقشي که تقليد ميتواند در آن ايفا کند، بررسي نماید.
اين نوشتار كوشيده است چالشها و پرسشهايي را که تقليد و الگوبرداري ميتواند در گزينش سبک زندگي ديني داشته باشد و نيز دغدغهاي که جوانان در حفظ استقلال و خودکفايي شناختي خود دارند، مطرح كنم.
با اينهمه، از جمله پيشفرضهاى مهم تربيت الگويي (الگودهي و الگوپذيري) اين است که بدانيم آيا اساساً هرگونه پيروي يا تقليد كردن از ديگران كار درستي است؟ در پاسخ اين پرسش بايد بگوييم كه مطلقگرايي در باب الگوبرداري يعني اعتقاد و پذيرش هرگونه پيروي کردن، از هر كسى، در هر چيزى و در هر شرايطى کار درستي نيست و چنين کاري با رسيدگي عقلي و شخصيتي سازگاري ندارد.
برخي بر اين باورند: بهفرض آنكه تقليد و تبعيت و تأسى در عرصه زندگي ديني کار درستي باشد، چنين کاري مربوط به هنگامي است كه الگو نزد ما حضور داشته باشد؛ اما بعد از گذشت چندين سده ما چگونه ميتوانيم از پيامبر و يا امامى الگوبرداري کنيم كه در زمانهاي دور زندگى مىكرده است؟ پاسخ اين بود كه ما در سه مرحله ممکن است نيازمند پيروي از يک الگو و الگوبرداري از وي باشيم.